Stela from Prasat Ta Muean Toch (inscription of hosptital of King Jayavarman VII, K. 375), 1108 Śaka

Metadata

Current Version:  draft, 2023-11-08Z

Editor:   Kunthea Chhom.

DHARMA Identifier: INSCIK00375

Hand Description:


Additional Metadata

No metadata were provided in the table for this inscription

Edition

Face A

I. Anuṣṭubh
A1[| namo] vuddhā(ya nir)[mmā](ṇa)_
dharmma-sāmbhoga-m(ū)rtta(y)e
A2[bhāvā](bhā)va-dvayāt(īto) _
dvay(ā)[tmā] y(o) [nirātmakaḥ]

II. Anuṣṭubh
A3[| bhaiṣajya](guru-vaidūryya)_
(pra)[bharāja-jina](n name)
A4(kṣem)ārogyāṇi (ja)nyante _
ye(na nāmā)pi śr̥ṇvatām[·]

III. Upajāti
A5(| śrīsū)ryyavairoca(naca)¡nd!⟨ṇḍ⟩(a)[ro](ci)_ś
śrī(candravairoca)na-(rohiṇ)ī(śaḥ)
A6[rujāndhakā](rāpaha)rau prajā(nāṁ) _
m(u)nīndra-mero[r] (ja)yatā(m upānte)

IV. Upajāti
A7| Āsīn (n)r̥paś (ś)rīdha(ra)ṇī(ndravarmma)_
de(vātmaja)ś śrījaya(varmmade)vaḥ
A8(jā)to jayāditya-(pureśvarāyā)[ṁ] _
(vedāmvaraike)[ndubh]i(r āptarājyaḥ)

V. Upajāti
A9[|] (niśśeṣarājanya-śirovataṁsa)_
(p)ādām(vu)[jas saṁyati] saṁhr̥tāriḥ
A10[pa](ryya)grahīt sad-(guṇa)-rat(na-bhūṣāṁ) _
yat-kī[rtti-hārāṁ vasudhā]ṅganāṁ yaḥ

VI. Upajāti
A11(| sadāmudā varddhita-dāna-vāri)_s
sadā[na-varddhi-priya-saṁpa](dāḍhyaḥ)
A12[Iṣṭyā](havaiḥ kliṣṭa-surārikā)nto _
yaḥ kr̥ṣṇa-(kalpo) ’py avadātavarṇaḥ

VII. Upajāti
A13[|] (yo ’bhya)[rthi](tāṁ bhūpati)bhir du(rāpāṁ) _
lakṣmīm upekṣya ⟨sva⟩yam abhyupetām·
A14(di)kṣu (d)rutāṁ (hlā)dayati sma kīrtti_m
aho vi(c)i[trā rucir i]n(dr)iyāṇām(·)

VIII. Upajāti
A15(| yaṁ vī)kṣya (dhāmn)ā vijite ’pi nāthe _
vud(dh)[v]e[va kāntyā viji](ta)ñ ca kāmam(·)
A16(śucan tyajantyo) nijanāma sārthaṁ _
[vandhīkr̥tāripramadā](ḥ) pracakruḥ

IX. Upajāti
A17| (puṇyāyuṣaḥ) kṣīṇa(tayā yu)ge ’ntye ⟨_⟩
kṣa(ya)[ṅ gatāyāṁ] kṣaya(va)t pra(jā)yām·
A18(pra)[jāpa](tiḥ) [prāgyugava](d vite)[ne] _
yo [’bhyutthitiṁ pū]r[ṇa]vr̥(ṣ)āṁ samr̥ddhām(·)

X. Anuṣṭubh
A19(| R̥ddhyā svarggī)kr̥tāṁ pr̥(th)v[īṁ] _
[matvā maraṇadūṣi]tām·
A20[martyānām a](maratvāya) _
[yo ’diśad bhe](ṣaj)āmr̥tam(·)

XI. Anuṣṭubh
A21[| puṣyaṅ kr̥](tī kr̥tīkr̥tya) _
[pūrṇāṅgaṁ yo] ’karod vr̥ṣam·
A22[rāja]-(vaidyā-cikitsyāṅghri)_
[bhaṅgan tri-yuga]-doṣataḥ

XII. Anuṣṭubh
A23[| jitvānya-go-pa]ti(vr̥ṣaṁ) _
(svai)[ran tri-bhu](van)āṅgane
A24[jr̥mbhate ninadan dhīraṁ] _
vr̥ṣo (yat-pu)ṣkalīk(r̥)taḥ

Face B

XIII. Anuṣṭubh
B1[|dehinān deha-rogo ya]_[n]
[mano-rogo rujattarām·]
B2[rāṣṭraduḥkhaṁ hi bhartr̥̄ṇā] _[n]
[duḥkhan duḥkhan tu nā]tmanaḥ

XIV. Anuṣṭubh
B3[| Āyurvvedāstra-vedeṣu] _
[vaidya-vīrair] (vv)[i](śāradaiḥ)
B4[yo ’ghātayad rāṣṭra-rujo] _
[rujārīn bheṣajā](yudhaiḥ)

XV. Anuṣṭubh
B5[|sarvveṣām aparādhān ya]_[s]
[sarvvataḥ pariśodha](yan·)
B6[yugāparādhe na rujā]_(m)
(apa)[rādhān vyaśodhayat·]

XVI. Anuṣṭubh
B7[|](sārogya)[śālaṁ pari](to) _
(bhai)[ṣajya-sugataṁ vyadhāt·]
B8[sārddhañ jinaurasābhyāṁ] (ya)_(s)
sadā-śānty(ai prajā-rujām·)

XVII. Anuṣṭubh
B9| (sa vyadhā)d ida(m) ārogya_
śālaṁ sa-sugatālayam[·]
B10[bhaiṣa](jya-su)gatañ ceha _
dehāmvara-hr̥d-indunā

XVIII. Anuṣṭubh
B11| (so ’tiṣṭhipa)d imau cātra _
rogiṇāṁ roga-ghātinau
B12(śrīmantau sūryya-ca)ndrādi_
(vairo)[cana-jinātma]jau

XIX. Anuṣṭubh
B13(| c)ikit(syā A)tra catvāro _
[varṇā dvau bhiṣajau ta]yoḥ
B14[pumān e] (kaḥ) striyau [ca dve] _
[Ekaśaḥ sthitidāyinaḥ]

XX. Anuṣṭubh
B15(|) [ni](dhip)ālaḥ pu(m)ān e[ko] _
[bheṣajānāṁ vibhāja]kaḥ
B16(vrī)[hi-bheṣaja-kāṣṭhānāṁ] _
[grāhakas tatpra](d)āyinaḥ

XXI. Anuṣṭubh
B17(| pāca)kau pattra[kārau dvau] _
[de]vā(g)ā(ra)-vi(śo)dhakau
B18(narau vāripra)[dau pattra_]
[śalā]kākāṣṭhadāyi(nau)

XXII. Anuṣṭubh
B19[|] dvau ca bhaiṣajya[pākaidha]_
[jala](dhau) bh(e)ṣajapradā(ḥ)
B20(Ā)rogyaśālarakṣā(ś) ca _
pañca te paricārakāḥ

XXIII. Anuṣṭubh
B21[| pi](ṇd)itā daśa (t)eṣān tu _
sthitidā Ekaśaḥ pumān·
B22(strī caikā) dve striyau vāri_
tāva(bheṣajamardike)

XXIV. Anuṣṭubh
B23[| dve tu] (vr)īhyavaghātinyau _
(m)iśrās tāḥ paricāri(k)āḥ
B24[catasra](s sthitidāyinyau) _
[E](tā)sām eka[śaḥ striyau]

Face C

XXV. Anuṣṭubh
C1| (te) [sarvve pi](ṇd)[i](tās sā)[rddhaṁ] _
(sthitidai)r bhiṣagādayaḥ
C2(caturvviṁśa)ti(r ākhyā)[tā] _
(narā) ṣaḍviṁśatis str¡ī!⟨i⟩yaḥ

XXVI. Anuṣṭubh
C3(| tandulā deva-pūjāṅśā) _
Eka-droṇā dine dine
C4(śeṣā yaj)[ñ]āḥ (pradātavyā) _
rogibh(y)aḥ p(r)ati-vāsaram·

XXVII. Anuṣṭubh
C5| (grāhyan trivela)[m anva](pda)_n
(n)i(dhā)[nā]n (nr̥)pater idam·
C6pratyekañ c(ai)t(ra)pū[r]ṇa(my)āṁ _
śrā(ddh)e cā(py uttarāya)ṇe

XXVIII. Anuṣṭubh
C7| sārddhadvi(vimvikā) [c](aikā) _
gobhikṣā jālam a(mvaram·)
C8[ra]ktānta-pārśva(m) ekañ ca _
dhautām(va)ra-y(u)ga-dvaya(m·)

XXIX. Anuṣṭubh
C9(|pratyeka)n tripale (kr̥ṣṇ)ā_
takke dve sik(thad)īpakaḥ
C10(E)kas tripala(kaś cai)ka _
palāś (ca)tvāra Ekaśaḥ

XXX. Anuṣṭubh
C11| (madhu)-prastha-dvayaṁ grāhya_n
tila-prastha-dvayan ta(thā)
C12(kuduva)tra(yamā)nan tu _
ghr̥taṁ proktam athau(ṣadham)·

XXXI. Anuṣṭubh
C13| (yav)ānī-(pippalī)-reṇu_
pun(n)āgāḥ pāda Eka(śaḥ)
C14ṣa(ṭ)vimāṣā (jā)ti(pha)le _
dve karppūran tri-vimvakam(·)

XXXII. Anuṣṭubh
C15| kottha-jīrṇa-kṣāra-hiṅgu_
pratyekan taccat(uṣṭa)yam(·)
C16trimāṣaṁ (śa)rkkarāyās t(u) _
palam ekaṁ sapāda(kam·)

XXXIII. Anuṣṭubh
C17| trayas satt(v)āḥ (jalāca)rāḥ_
da(ṅdaṅ)sākhyā Ath(aikaśaḥ)
C18śrīvāsañ candana(n dh)ānyaṁ _
śata-pu(ṣ)pan tripādakam(·)

XXXIV. Anuṣṭubh
C19(|) Elānāgara-karkola_
maricaṁ ku¡d!⟨ḍ⟩u(va)ṁ smr̥(tam·)
C20E(kaikaṁ) te dviku¡d!⟨ḍ⟩uve _
dve pracīvala-śarṣape

XXXV. Anuṣṭubh
C21(|) tva(g eka)muṣṭir dārvy ekā _
pathyā viṁśatir aṣṭa (ca)
C22kandāṅ-(ha)rlāy-janlyaṅ dāru_
c[cha]vyaṁ syād ekaśaḥ palam·

XXXVI. Anuṣṭubh
C23| tri[pādako m]i(ttrade)[vo] _
grāh(yo dv)i[ku](du)vaṁ madhu
C24(tāvān) [gu](dd)o ’tha (sau)v(īraṁ) _
sa(p)ādaṁ ku¡d!⟨ḍ⟩uvatrayam·

Face D

XXXVII. Anuṣṭubh
D1[|] (dvau) yā(jak)au tad(gaṇa)ka_(ś)
(cai)kas te (dha)rm(madhāriṇaḥ)
D2(trayo)niy(o)jyāś (ś)rīrā(ja)_
(vihārādhyāpakena ca)

XXXVIII. Anuṣṭubh
D3[|] (pratya)¡p!⟨b⟩(da)n daśa-(ha)s(t)ānā_n
deyan teṣu yu(ga)-tra(yam·)
D4[vāsa](sān) nava-[ha](stānāṁ) _
yu(gm)āni (dvā-daśaika)śaḥ

XXXIX. Anuṣṭubh
D5[|] (pratye)kan nava-(khāryyaś ca) _
(ta)¡n!⟨ṇ⟩(d)ulānān ta(thaikaśaḥ)
D6[s](ārddhaika)-kaṭṭi(kaṁ pātra)_
tritayan trāpu(ṣa)ṁ smr̥ta(m·)

XL. Upajāti
D7[| vada](nya-vr̥ṇ)¡d!⟨ḍ⟩(āgrasaro ’pi rājā) _
p(rajārtha)-cintā-janitā(rthi-bh)āvaḥ
D8[bh](ūyo ’py as)au yāca(ta Ity aja)sraṁ _
praditsataḥ (kamvuja-rājasi)ṁ(hā)[n·]

XLI. Upajāti
D9[| kr̥taṁ] (ma)yaitat sukr̥taṁ bha(vadbhi)_(s)
saṁ(rakṣaṇīyaṁ bhavadīyam eta)[t·]
D10[pu](ṇ)ya(s)ya kartuḥ (phala-bhāk prakr̥ṣṭaṁ) _
(saṁrakṣitety uktam ida)ṁ (hi vr̥ddhaiḥ)

XLII. Upajāti
D11(| yo rājadh)ānyān nihitaḥ (prabhutve) _
(man)trī sa E(vā)tra ni(yojanīyaḥ)
D12(na preṣitavyā Iha karmma-k)ārāḥ _
(karā)di-(dāneṣu na cānya-kāryye)

XLIII. Upajāti
D13(| praty-agra)doṣā (Ap)i (deh)inas te _
na daṇ¡dd!⟨ḍ⟩anī(yā) I(ha ye pravi)[ṣṭāḥ]
D14(te daṇ)¡dd!⟨ḍ⟩(a)nīyās tu na marṣaṇī(yā) _
(ye prāṇi-hiṁ)sā(niratā Ihasthāḥ)

XLIV. Upajāti
D15(| jagad-dhi)tāt(yartha-trṣa)s sa rājā _
punar vabhāṣe praṇidhāna(m) e(etat)[·]
D16bhavāvdhi-magnāñ janatāṁ samastā⟨_⟩m
uttārayeyaṁ sukr̥tena tena

XLV. Upajāti
D17| ye kamvujendrā⟨ḥ⟩ kuśalā(nura)ktā ⟨_⟩
(Imāṁ) pratiṣṭhāṁ mama rakṣitāraḥ
D18te sān(va)yāntaḥ-pura-mantri-mittrā_
nirāmayaṁ mokṣa-puraṁ la(bheran·)

XLVI. sragdharā
D19(| nānā-divyā)[ṅganābhi](r v)[v]i[ra](cita-ratibhir bhū)[ri]-(divyopabhogai)r
D20d(īvye)yur divyadehā divi ditidanujāṁs tejasā tejayanta(ḥ)
D21[dārḍhyan nītvā samantā](d a)calita(m a)ni¡s!⟨ś⟩aṁ rakṣayā svaḥpra(yāṇe)
D22[ye niśrenīkariṣyanty aku](śaladalanaṁ puṇyam etan madīyam·)

Commentary

Restitutions are mainly based on the almost identical inscription K. 912.

Bibliography

Edited preliminarily by Kunthea Chhom from the estampages EFEO 430.

Primary