The Calon Araṅ

. edIMS:1v //o// om avighnam astu nama sidam //o// hana ta vuvusira saṅ mahatuva, umujarakən ri katatvanira sira sri mpu baradah, ri sədəṅira hana ṅ sramanira, i ṅkana ṅ ləmah tulis. tan popama ri kasaktinira, mankaṅuni de nira aṅrasani darma. təlas sirêṅ paṅrasa, vəruh pasuk vətu niṅ buvanâtah. antyanta de nira umulahakən kusutapanira. ya ta maputri pva sira sasiki, maṅaran saṅ edavati, kanya sədəṅ papaṅkas, antyanta ri hayunira, lvir tâpsaru aṅindarat . ryuvus mahaṅkanâgəriṅ pva sira, svaminira sri mpu baradah, renanira saṅ sira. alara taṅisira maṅaran edavati, akusa ta ya riṅ sava nikaṅ renanya, sambat-sambatnya aməlas arsa, ‘vuduh induṅṅhulun kita, sapa pva ya asihêṅhulun kasyasih.’ edIMS:2r ya ta kinvan ya mbatən marəṅ səma, ikaṅ layvan, basminən pva heṅ səma. huvus pva sida məntas ta ya. tan liṅən pva yəka. ya ta saṅ mpu baradah mamet svami muvah. ya tika manak sira sasiki laiki-laki. huvus pava maṅkin atuva saka vayahnya, vayah apapalayvan , təkani bisa ta yâbəbəd. ya ta sri mpu baradah umarêṅ patapanira, ri uṅgvanirâpəniṅan hana ṅkana, maṅaran riṅ visyamuka. i ṅkana pva sira umulahakən yajña, sineva deniṅ sisyanira makveh. hana ṅkana umajar-ajar tikeṅ tutur yukti rāyu . henəṅakna ndah sakarəṅ, saṅ vedavati huvaca. yatəkaiṅalpan vuvus deniṅ kavalvan ika , tandvâgəṅ vuyuṅira saṅ edavati manaṅis pva ya, tan kənêṅ pahyas mvaṅ boga . ya ta umara pva ya marəṅ tunvan iṅ rəna nika , ana ṅ səma ṅkana . le- edIMS:2v pas ta lampahira , vus təka ri həb niṅ vandira magəṅ. amaṅgih ta sira kunapa, sava niṅ matya sinaṅgvânluh, papat kveh iṅ kunapa ­. hana ta ya vekânyajəṅeṅ manusu pva ya riṅ savanyênduṅnya pinarəbutan pva de nikaṅ səmut gatəl. antyantavelas sira saṅ vedavati tumvanêriya. lumakva sirâlon kesah sakêrika, annuli marêṅ tunvani renanira. aluṅguh ta yêṅ həb niṅ kəpuh, manaṅis aliṅan tambiṅ iṅ kəpuh ,asambatsambatibunira, ‘ibu dudut mami sigra-sigra.’ maṅkana liṅ saṅ vedavati amelas arsa . tan liṅən ta dyah vedavati . vacana pva ya sri mpu baradah umantuk pva ya sira sakêṅ mayajñabyasa, sakəṅ visyamuka. aliṅgih pva sirêṅyasapasevan . marək ta yestrinira, haturnyâṅliṅ ri vihaṅnya vedavati ,amupu səkar lavan arinyəka. ya tika rinə. edIMS:3r-v butnya ikaṅ səkar, parəṅ ya pada ṅaṅis, anuli pva ya luṅa. rinuluh eṅ kadaṅ-kadaṅ tan katemu pvaya. umujar ta saṅ munivara, ‘ṅhulun maṅky aṅulatanêriya’. ləs viyaṅ ta saṅ munîndra, tumut aṅulatana ry anaknira, təka pva ya ri təgal-təgal. hana ta raryaṅvan tinēmunira, matakvan ta saṅ mahamuni. liṅnira alus, ‘ih raryaṅvan,vruh ta kita putri iṅaran vedavati, hana rika yan panēmvanta mvaṅ paranika’? mvajar ta raryaṅvan, matur i saṅ jativara, ‘hanêstri hajəṅ antyanta rupanira, manaṅis pva ya masambat ibunika, yeka makuduṅ-kuduṅ anṅidul aṅulvan, lakunira’. mveṅgal ta lampah saṅ mrədu, umanty atmajanira. sigra dataṅ pva sira ri tunvani patninira, tinəmunira tampaknirâkusânaṅis, ulat lvar kidul kulvan, vetan saṅ munîndra. katvan ta saṅ putri manaṅis aluṅgviṅ , maliṅan tambiṅ iṅ kəpuh. mvajar ta saṅ rəsi, ‘uduh anakiṅhulun, antyanta kakartalantânaku, denta parêṅ səmasana ṅke, umara ri tunvaneṅ renanta. uvus ibu hayva maṅkana, apan kramanya riṅ mahurip, pati vəkasan ika . lah ta ibu mulih, hayva sora masku’. umujar ta saṅ putri, ‘ṅhulun tumuta pəjah juga riṅ renamami, malara təmən ajñana iṅhulun, tan sah mami dumulurêṅ ibuṅku ’. aṅliṅ ta saṅ munîndra, ‘ibu masku hidəpən ṅhulun maṅke kevala’. anuli ta ya lumampah saṅ putri kenamulih. kasurupan ta saṅ hyaṅ prabaṅkara, təkêṅ ləmah tulis, pituturan ta ya saratri saṅ vedavati de saṅ munîndra, laku mariṅ kayogryan . mamintuhu ta saṅ vedavati riṅ liṅ saṅ mahamuni. ry uvus pva maṅkana a- edIMS:4r vəkasan dataṅ pva saṅ mārəsi muvah mayajña byasa marêṅ visyamuka. irika ta saṅ munîndra iṅayap de sisyanira kabeh , iṅatur-aturan pva sira ṅkana. mavarah-varah saṅ munîsvara riṅ niti yogya, umareṅ sisyanirâtah, tiṅkaṅ darma mvaṅ putusiṅ aṅaji. tan liṅən ta saṅ munîndra. vacana pva saṅ vedavati, iṅalpa dya saṅ bibi kavalvan muvah. manaṅis pva ya saṅ putri, kepvan riṅ polahira, mageṅ suṅsutira. ya ta sira marêṅ tunvan iṅ renanira muvah. tan liṅən lakunyêṅ avan, sigra prapta ta yakusêṅ tunvan manaṅis. liṅnya masambat, ‘induṅṅhulun, tiṅhali kasyasih mami denta, aṅhiṅ paminta ṅhulunə ri kita, dudut mami sigra-sigra. tan sah mami dumulurəṅ kita ibu’. maṅkana sambatnyâṅənakən vaspa karuna saṅ vedavati. hayva sama sira . liṅən ta saṅ rəsi. dataṅ pva sira sakêṅ mayajña hayu, edIMS:4v aliṅgih ta sirêṅ palaṅka sevanya. sinyaṅnira tanayanira, ‘om putrid kitatmaja ṅhulun, para ṅke kita masku vedavati, karvârintâpasevan’. nda tan hana sahur. dadi umarək tikaṅ bibi kavalvan ika makata. liṅnya, “pukulun saṅ jativara, ranak sri munîndra vihaṅ ta ya manih, marəbut pva ya təka arinyêka. ṅhulun manayuti tan pvalih, kagyat yan luṅa, rinuruh eṅ kadaṅ-kadaṅnya tan temu ya“. umajar ta saṅ mārəsi, ‘uduh kalud ika parəṅ tunvan iṅ renanya ṅka’. nər tumədun pva saṅ munîndra sakêṅ salə. umulatana ry anaknira, dataṅêṅ paṅlahan prayanira. mveṅgal aku saṅ jativara, sadataṅirêṅ səma ṅka saṅ mahamuni, kolaran anayanira nahan liṅ saṅ rəsi, ‘uduh tanayanku kita, edavati mas mirah ṅhulun, lah ta ibu umantukêṅ asrama. ṅhulun iriṅakən kita. tan iyan pinaka. edIMS:5r jivatma tələṅ iṅ tvas, kambaṅ iṅ aṅga ṅhulun kita’. tan sahur pva saṅ vedavati. vacana saṅ rəsy aminta kasih . kepvan ta deha saṅ mahasanta tumvan ri polaha nikaṅ atmajanira. aliṅgih ta saṅ mrədu ri həb niṅ kəpuh. nër varah-varah ta sira niti yogya eṅ saṅ putri. masve de nira makata saṅ pravara riṅ atmajanira. ri vəkasan mojar ta saṅ vedavati, ‘ atur iṅ ləbu talampakanira, tanayan saṅ jativara, aləməh umantuk eṅ ləmah tulis, paratra yêṅka juga karsa tanaya saṅ rəsi , tumuturêṅ ibuniṅhulun. mamy asiluṅluṅeṅ həb niṅ kəpuh, sapəjah-pəjahamami. ṅhulun mati yêṅke juga’. umvajar pva sri baradah, eṅ vəka sisya. tan dva makon umusuṅêṅ patanya vesma , makapaṅəba nirêṅ səmasana ṅka. dadya maṅkana praya saṅ mərdu, edIMS:5v gavyanən asrama ikaṅ səma tunvan. maṅrata-rata pva ləmah , bumi sudanən, madəgakən patani, patamvan, pakuləm-kuləman, makadi bukur, dvara tinunda-tundanireṅ sisi. plaga suru-suru jinajar sapanta panta, pəte-pətetan. hanasoka, andul, surabi, tañjuṅ, kamuniṅ, campaka gondok, varsiki, asana, jəriṅ, lyan bujaga puspa sinvan. tan liṅən ikaṅ sarva səkar, cabol atuva , gambir, malati puspa , caparnuja , kuranta, tari naka, cina,tələṅ, vuṅa vari dadu pətak jiṅga baṅ, vuṅa tali, padma, luṅid sabraṅ, tan kantun ikaṅ bayəm raja, suluh, kanduyuhan gimbalnajaknira, mvaṅ taluki hemakani, saruni pətak jəne, mayana reṅreṅ, nila. hana jënar, luṅid sabraṅ, andoṅ cinara-cara, mvaṅ tahən kañcana, puriṅ, tuñjuṅ, ara padu nika. gənəp ikaṅ sarva səkar mvaṅ sarva sari, pandan janma sampun apagəh, tiṅkah iṅ asrama antyanta la-. edIMS:6r ṅən ika, konaṅ-unaṅ , lvir visnva bavanâṅindarat. inak tâmbêk saṅ vedavati, ry uvus nika dady asrama, ikaṅ səma tunvan iṅ renanya. apagən pva liṅgihira sri munîndra, anêṅ patapanira ṅkana, sineva deniṅ sisya nom atua rahinêṅ kulêm. tan liṅên ta sira saṅ mahasanta. vacana pva saṅ natêṅ daha, inak de nira amraboni, manyakravati, landuh təduh ikaṅ rat ri pamavanira, maharaja erlaṅgyâbisekanira, antyantâhayu dahat, tiliṅəṅ karəsyan. tan sama nikaṅ nusantarântah samêdëp iṅ sira. hana pva ya randa liṅən, umuṅgv i ṅkana ṅ girah, calvan araṅ paṅaran ika. mânak ta ya stri sasiki, maṅaran ratna maṅgali, lvistu hayu rupanira, byakta ratna niṅ puri. masove pva tan hana vvaṅ lumamarê ri ya, mvaṅ vvaṅ eṅ girah ṅka, makaṅuni sakeṅ nagara daha. tan liṅən desêṅ pamiṅgir, sama tan hana lumamara, vani irikaṅ anak saṅ randa, maṅaran maṅgali eṅ girah, apan karəṅə deniṅ rat yan adyan iṅ girah laku gələh. madoh vvaṅ lumamar eṅ saṅ maṅgali. samaṅkana umvajar pva saṅ randa, ‘uduh mapêki baya tanayaṅhulun, dumeh ya tan hana lumamar i ya, ahayu pva rupanya, paradenya tan hana tumakvanê riya. səṅit juga hrədayamami denta. lamakanya ṅhulun maṅke maṅgaṅsala pustaka pinakaṅhulun. yan mami huvus gumaṅsal ikaṅ lipyakara, ṅhulun amarəka eṅ padanira paduka sri bagavati, ṅhulun aminta anugraha, ri tumpura nikaṅ vvaṅ sanagara’. ry uvusira gumaṅsal ikaṅ sastra, umara ta sirêṅ səma ṅka, anəda ta sirânugraha vidi, riṅ paduka batari bagavati, iṅiriṅ den i sisyanira kabeh. kunaṅ pratekan iṅ aran iṅ, sisya nia, si vəksirsa, mahisavadana, si lendya , si ləndə, si ləndi, si guyaṅ, si laruṅ, si gandi. ika ta kaṅ umiriṅ marêṅ saṅ randêṅ girah, samâṅigəl pva səmasana ṅka. tan dva umijil paduka batari durga kalavan vadvanira katah, sami milva umigəl. maṅastuti ta maṅaran calvan araṅ riṅ paduka batari riṅ paduka batari bagavati. umujar pva batari, “uduh tanayanku kita, calvan araṅ. apa sadyanta marəkêṅ ṅhulun, mataṅnya kita dumular iṅ para sisyanta kabeh, pareṅ samâṅañjalyêṅhulun.‘ umatur pva saṅ randa maṅastuti , ‘pukulun, atmajanirâhyun anəda tumpura nikaṅ vvaṅ sanagara. maṅkana gati niṅ vəkan ṅhulun’. maṅliṅ pva batari, ‘uuh sunumami kita . lah maveh iṅoṅ, aṅiṅ hayva pati təkêṅ təṅah, hayva pati yâgəṅ vuyuṅtânaku’. amintuhu pva saṅ randa, amit amuhun ta sireṅ batari bagavati. saṅ calvan araṅ saksana sah, lampahira ləpas , iṅiriṅ deniṅ sisyanira kabeh. umigəl ta ya ṅkana vavala, sədəṅ madya ratri, muni taṅ kamanak, kaṅsi, pinarəṅnya samâṅigəl. ry uvus nikâṅigəl mulih ta yêṅ girah pada vijah-vijah pva ya təkêṅ vesmanya. tan suvy agəriṅ tika vvaṅ sadesa-desa, makveh pəjahnya animpal-tinimpal. tan liṅən ikiṅ calvan aran. vacana pva saṅ prabv iṅ nagara, tinaṅkil ta sirêṅ maṅuntur sri maharaja erlaṅgya. təhər umatur ta sira rakryan apatih. liṅira ‘pukulun patik batara umatureṅ ləbu talampakanira, deniṅ vadva paramêsvara akatah pəjah, panas tis gəriṅnya,’ sadina roṅ dina paratra. ikaṅ katiṅhalan maṅganali randêṅ girah, maṅaran calvan araṅ. umigəl ta ya ṅkanêṅ vavala, teka sisyanyâtah. makveh vvaṅ tumvanê ri ya samaṅkana’. mahaṅkana aturira ken apatih. samyak vvaṅ i ṅkana panaṅkilan samâṅiṅgihakən,, yan tuhu maṅkana, kady ature ken apatih. mojar sira saṅ prabu tan soba, təhər runtik sira, ‘ěndi kavulaiṅoṅ para brətya’. tan asuvya sama dataṅ kavula kapətəṅan. ‘pamara kita cidra patyani calvan araṅ, hayvay pva kitâdavak, pakanti kita para brətya den makveh hayva pepeka’ kapvamvita kavula bretya, maṅastuti ṅ jəṅ saṅ prabu, ‘atəda patik aji deva paṅastuṅkara, cumidra eṅ randəṅ girah’. lumampah pva kavula brətya. tan liṅən lakunyêṅ avan, sigra prapta yêṅ girah. cumunduk taṅ brêtya ṅkanaṅ kahananikêṅ calvan araṅ, sədəṅ sirəp iṅ vvaṅ ya cumidra. tan hana svabvan iṅ vvaṅ mataṅi. tan dva vavaṅ saṅ brətya umuləṅêṅ kesa saṅ randa, lumigêṅ kadganya. sədəṅ umayhun pva ya tuməvəkêṅ saṅ randa, lumigêṅ kadganya. sədəṅ umahyun pva ya tuməvəkêṅ saṅ randa, abvat pva asta saṅ brətya gumətar. tan dva kagyat mataṅi calvan araṅ mijil edIMS:8v bahni sakêṅ aksy, aṅgrana, tutukkapə, umurub muntab mabar-abar guməsəṅêṅ saṅ brətya. paratra ikaṅ brətya kalih siki. vaneh ika mandoh, magəlis layvan ikaṅ brətya. tan liṅən lakunyêṅ avan, sigra prapta pva yê kadatvan. umatur pva saṅ brətya sesanikaṅ paratra, “pukulun tan paguna bretya paduka paramêsvara. pəjah pva ya kalih siki deniṅ drəstinira randeṅ girah. mijil taṅ apvi skaa riṅ garba muntab, geməsəṅəṅ bretya paduka batara. ya tika humənəṅ kamitəṅgəṅən saṅ naradipa, deniṅ hatur iṅ vadva, nəhər mojar saṅ narêndra, ‘e mahapatih, kepvan manahmami dene aturi ṅ kapətəṅan. apa denta rumasa eṅ mantriniṅoṅ kabeh’. ləs umantuk saṅ prabu sakêṅ panaṅkilan, embəh duka saṅ bupati dene pəjah iṅ kapətəṅanira kalih. tan kavacana saṅ naranata. liṅən saṅ randəṅ girah. magaṅ avuvuh vu- yuṅira, dera kaparêṅ brətya, tur ta vadva saṅ bupati. mvajar ta calvan araṅ maseṅ iṅ sisyanyatah, majak parêṅ səma ṅka, lagi pva ya maṅgaṅsal ikaṅ lipyakara. ry uvus gumaṅsal ikaṅ ləpihan, saksana vihaṅ ta ya, iṅiriṅ pva ya deniṅ sisyannya kabeh. dataṅ ta yêṅ tambiṅ iṅ sema, uṅgvan ri həb niṅ kəpuh, vinilət iṅ karamyan. rvan ika marənəb rumambya təkêṅ kasyapa. isvar nika daran ya maradin, llvir kasapvan rahinêṅ kuləm. irika ta randêṅ girah maliṅgih, pinarək de sisyanira kabeh. mvajar pva si ləndya umaturêṅ saṅ randa, ‘punapa pvaṅkulun reha kadi maṅke, ri duka saṅ amava rat? lehaṅ umuṅsi ya ulah rahayu, sumambaheṅ jəṅ saṅ mahamuni tumduhakna svarganiṅ paratra’. dadya mvajar pva si laruṅ, ‘apa kasaṅsayan ikaṅ rasa ṅhulun ri duka saṅ prabu? balik ta binaṅət kaṅ u- edIMS:9v lah den təka eṅ təṅah’. samy aniṅgihakən ta sira kabeh, ri sojarira laruṅ, tumurut ni calvan araṅ. nəhər mvajar ta sira, ‘ya dahat dantêku laruṅ. lah unyakən kamanak kaṅsintêka. lah rvaṅ pada umigəl, sasiki-siki sovaṅ, dak tiṅhalanyə ulahta sasiki-siki, məne yan təkêṅ karya, lah parəṅ kita umigəl’. saksana umigəl pva si guyaṅ, paṅigəlnya duməpa-dəpa aṅəpyak. sinuṅsaṅnya hos nika, karva siñjaṅ. pandələṅnya mulirak-mulirak, mvaṅ nolih ya kanan keri. umigəl pva si laruṅ, tandaṅnya kadi saṅ moṅ umahyun duməmaka, caksunyâsəmva mirah, mavuda-vuda ya. murya rambutnyâṅarsa. umigəl ta si gandi, lumumpat-lumumpat pva denyâṅigəl, umurya kesanyâṅiriṅan, nayana nikâsəmu aṅganitri. maṅigəl ta si ləndi, paṅigəlnyaṅijig-ijig karva sinjañg. aksyanya du- edIMS:10r milah, kadya bahni meh murub, umarəka kesarjanya. maṅigəl pva si vəksirsa, maṅunduk-unduk denyâṅigəl, levih tolih netranya dumələṅ tan aṅədep, umuryâṅiriṅan pva rvamanya, mavuda-vuda ya. si mahisavadanâṅigəl masuku tuṅgal. uvusnya masuku tuṅgal, ya ta manuṅsaṅ meled-meled lidahnya, taṅanya kady ahyun maṅgrəmusa. suka ta manahira calvan araṅ. ry uvusira samâṅigəl, adum pva sira bobohan, amañca desa de niradum. si ləndə kidul, si laruṅ həlor, si guyaṅ vetan, si gandi kulvan, calvan araṅ eṅ təṅah, mvaṅ si vəksirsakalavan mahisavadana. ry uvus nikâdum amañca desa, umarêṅ təṅah iṅ səmasana ṅka calvan araṅ. umaṅgih pva ya sava niṅ kadadak, eṅ tumpək kalivon. ya tikâdəgakən ya, iṅi- edIMS:10v kətnyêṅ kəpuh. ya têka huripakəna, binayvan-bayvan. si vəksirsa maṅlekakən drəsti mvaṅ mahisavadana, maluyâhurip təkaṅ layvan. dvadi mojar təkaṅ sava. liṅnya, ‘sapa sira ta pukulun umuripakən i ṅhulun, antyanta hutaṅ i ṅhulun, tan vruh panahuran i ṅhulun. mamy aṅavula eṅ sira, cinuculan pukulun sakêṅ vit niṅ kəpuh. ṅhulun maṅabakti maṅarcamana, mandilatana lobu kaṅ hanêṅ talampakan pada’. tan dva mojar si vəksirsa, ‘de mu saṅguh ko maveta mahurip, maṅko ko dak praṅeṅ badama gulumu’. saksana pinraṅ gulune yaṅ badama, məsat mastaka nikaṅ byasu inuripkənya mumbul taṅ rahnya mulakan. ya têka kajamasakna kaṅ rudira dya saṅ calvan araṅ, magimbal pva kesanira deniṅ marus, ususnya makasavitira, mvaṅ ki- edIMS:11r nakaluṅakənya. lagavanya iṅolah kinabasaṅ kabeh, makacaru eṅ butâtah, sahana nikanaṅ səma ṅkana, makaṅuni paduka batari bagavati, adinika inaturanya. saksana mijil ta sira pada batari, sakêṅ kahyaṅanira. nəhər mojar ta sirêṅ calvan araṅ, ‘uduh atmajamami kita calvan araṅ, apa kaliṅanta maṅaturi tadah tuməkêṅhulun, bakti maṅarcamana? atarima ṅhulun ri paṅastutinta’. umatur taṅ randêṅ girah, ‘pvaṅkulun saṅ amava rat dukêṅ tanayan paduka batari. kahyun iṅ patik batari, anəda asuka pada batari, ri tempura nikaṅ vvaṅ sanagara, de pun têka eṅ madya ṅkana‘. aṅliṅ pva batari, ’lah, suka iṅoṅ clavan araṅ, aṅhiṅ ta kita hayva tan prayatnêṅ lampah, hayva peka-peka’. təhər amvit pva randêṅ girah ma- edIMS:11v ṅastuti ṅ batari. sigra ləpas ta lampahira, samâṅigəl ta sira catus pata. magriṅ baṅət ikaṅ sanagara, griṅnya savəṅi rvaṅ vəṅi tan lyan panas tis lara nika. paratra ikaṅ vvaṅ, animpal-tinimpal, kaṅ vvaṅ animpal rvaṅ nikê ñjiṅ, məne sore ya katimpal. kunapânaṅ səma tumindih atumpuk. tan ana səla nikaṅ setra vatas uruṅ-uruṅ, deniṅ kveh nikaṅ sava. lyan eṅ təgal mvah riṅ ləbuh, vaneh lukrah eṅ vesma nika. sonâṅahuṅ mamaṅan kunapa. gagaknya muṅ asələṅəran, pada pva ya manucuk-nucuk vaṅkya. laler məṅəṅ eṅ grəhâṅrəṅ. makveh ikaṅ grəha, pomahan suvuṅ. vaneh vaṅnya luṅha marêṅ doh, mamet desa uṅgon ika tan kənêṅ marana prayanya muṅsi yâhurip, ikaṅ mahva griṅ pinikulnya, vanyân âṅemban anak mvaṅ tinuntun ika, mapundut-pundut pva ya, mulata ṅ butâṅuhuh, ya təkâṅuhuhan. liṅnya, ‘hayva edIMS:12r kita luṅa, desantu huvus krəta,maryâgriṅ kamaranan, vaṅsul pva kita para ṅke, mahurip tê kita’. ry uvus niṅ buta maliṅ maṅka, makveh paratra eṅ avan. ikaṅ vvaṅ miyaṅ apundut-pundut. ikaṅ butânêṅ pomahan suvuṅ, pada vijah-vijah pva ya, mapiñcul-piñcul ya, masivo-sivo kunaṅ. lyan iṅ ləbuh mvaṅ riṅ marga guṅ. si mahisavadana umañjiṅ iṅ vesma, mahavan pva yêṅ səla niṅ kikis. magriṅ ta ikaṅ vvaṅ sagrəha. si vəksirsa mañjiṅ eṅ paturvan iṅ vvaṅ, mahavan iṅ vire-vire, aṅuṅkab-uṅkabêṅ paṅrət, aminta carva gətih məntah dagiṅ məntah. ‘ika kaptin iṅ hulun hayva ta masove’. liṅnya. tan katakna ikaṅ vvaṅ pəjah lyan maṅriṅ, mvaṅ tiṅkah iṅ buta manambət. vacana saṅ prabu riṅ nagara, tinaṅkil ta sira voyəṅ maṅuntur, tan soba tiṅkeṅ panagkilan, deniṅ tan pranasuka sira saṅ naradipa, kepvan polahira, de ni- edIMS:12v kaṅ vvaṅ sanagara makveh paratra, lyan təkêṅ magriṅ makatah. kadi tan pateja ikaṅ nagara. tan dva mojar pva saṅ prabu riṅ apatih mvaṅ riṅ para mantri adi, motus mundaṅêṅ saṅ dvija, saṅ rəsi, saṅ buhjaṅga, mvaṅ para guruloka. kin vanira sama umulah tiṅhal, mvaṅ mahoma, de nikaṅ vvaṅ sanagara kamaranam. mahoma ta sira para gurulokâtah, mvaṅ saṅ dvija, maṅaradanêṅ saṅ hyaṅ agni. avyatara sədaṅ madya ratri, umijil pva saṅ hyaṅ caturbuja, saka riṅ saṅ hyaṅ agni. təhər mvajar ta sira, ‘om-om, hana ta sira, maṅaran sri munîndra baradah, umuṅgveṅ asrama ṅke, anank səmasanêṅ ləmah tulis, sida yogîsvara. yeka rumuvatêṅ nagaranta, umilaṅakən kaləṅkan iṅ buvana, kavasa landuh ikaṅ rat de nika’. ry uvusira saha vacana, moksa namu-namu mur sira. enak samat ruməṅə atah saṅ maharəsi, sa- edIMS:13r kveh ikaṅ mahoma, ri vacana saṅ caturbuja. dadi ṅ rahine əñjiṅ, sama umatur ta yêṅ saṅ prabu, ri sojar saṅ caturbuja, sədəṅ hana tinaṅkil ta saṅ naradipa rikanaṅ, yavi maṅuntur. umvajar ta saṅ mahadvija, ‘pvaṅkulun saṅ prabu sira, anêki caturbuja, umijil saka rikaṅ saṅ hyaṅ agni, nəhər mavacana, yaṅ saṅ munîndra baradah rumuvatêṅ nagarêṅ aji. saṅ asramêṅ səmasana ṅ ləmah tulis, sira umilaṅakən kaləṅkan iṅ rat. mahaṅkana liṅ saṅ caturbuja’. amintuhu ta saṅ sri narapati, ry aturira sri gurulokâtah. mvandika ta saṅ prabu, motus umarəkêṅ saṅ munîsvara, ana ṅ səmasana ṅka ‘e kanuruhan mahas pva kiteṅ asrama, eṅ səmasana ṅ vihcitra, umundaṅeṅ saṅ jativara, sri yogîsvara sira mpu baradah, dakvan rumuvatêṅ nagara mami kamranan, edIMS:13v hayva ta kita tan meṅgal’. saksanâ mvita saṅ kanuruhan, sumambahêṅ jəṅ sri naranata. mahavan ta sira syandana, mvaṅ asva, magəlis lampah nikêṅ kanuruhan. kavəṅiyan pva sira ṅhavan, lakva juga sira majaṅ lek. kajinəman ta ya hema, amrəgil ta sireṅ havan. ěñjiṅ laku saṅ kanuruhan, sigra dataṅ pva sirêṅ asrama. tumurun ta ken kanuruhan saka riṅ sakata. umañjiṅ pva sirêṅ gopura niṅ asrama, paṅgih saṅ muniîndra eṅ patapanira, sarama sira napêṅ saṅ titi, tuhu budiman sira ‘lah bahagya kita laki-laki, katanvruhan pinakṅhulun tuməkê­ kita. kunaṅ donta taṅ asrama, mataṅnyan jumujug kitêṅhulun praptêṅ əñjaṅ, aṅhiṅ ṅhulun vruh huvus ri prayantêka’. mvajar ta sahur ta nikêṅ kanuruhan umatur eṅ sri munîsvara, “pvaṅku- edIMS:14r lun sakêṅ nagarêṅ kairi, pun kanuruhan, invan umarəkêṅ ləbu talampakanira, saṅ mahasanta. om mundaṅəṅ saṅ munîsvara, inutus de saṅ amava rat. kunaṅ praya saṅ mrədu, yan parêṅ nagara. sira saṅ amava rat aminta kasihaneṅ saṅ mahamuni, anəda uripa nikaṅ vvaṅ sanagara, eṅ saṅ mrədu. saṅ yogîsvara ta rumuvatêṅ nagara, de niṅ magriṅ kamaranan makveh paratra. nahan doniṅ nagara kamaranan. vantən ta randêṅ girah, maṅaran calvan araṅ, yêka pinaləh, manak ta ya istri maṅaran maṅgali, yêka nimita niṅ duka, maṅaran calvan araṅ, i rehanika tan ana vvaṅ lumamarêṅ anak nika maṅaran maṅgali. magaṅ vuyung ika saṅ calvan araṅ. “ tan dva maṅliṅ saṅ jativara, ‘kaliṅanika maṅka lvirnya. ṅhulun tan vihaṅ mami samaṅke.ana ta yen i sisyamami, sasiki, den mil viṅ kita kanuruhan ya edIMS:14v reṅ nagara. apuspata ta mpu kebo bahula. ika takvan lumamarêṅ saṅ maṅgali. umatura kita kanuruhan, eṅ saṅ amava rat, yan mpu bahula lumamarêṅ maṅgali. sapamalaku nika tukvan təkani de sri naradipa. mahaṅkana pavəkas iṅ ṅhulun tuməkə kita kadi. ṅhulun pva hələm tumuturêṅ mpu bahula, yan ya huvus saharsêṅ ratna maṅgali pakurənyêṅ jinəm’. mamisiṅggih pva saṅ kanuruhan. mvajar muvah pva saṅ munîsvara, iṅkanaṅ pəpədəkira, makvan maṅrati ṅ anêṅ pala boga, uṅgvanira umiveh anêṅ kanuruhan. tan masve dataṅ ta ikaṅ pupundutan, sopacara ta sri tiniṅhalan, tok, səkul, ulam, tampva, bərəm, kilaṅ, lyan tekanaṅ srəbəd budur. saksana bojana sira ṅ kanuruhan sarvaṅ nikâtah. ramya samâṅinum cakilaṅ, pada vijah-vijah manah nika. anâṅiduṅ acarita edIMS:15r atandak-tandak kunaṅ. apa ta karana nika maṅkana, i reh ni kantun kinon de saṅ naranata, tur amaṅguhakən pala boga. tan saksat uvus krəta mahurip ya tikaṅ sanagara, idəp ika. akuləm ta sira, ṅ asrama savəṅi. ěñjaṅ pva saṅ kanuruhan amit eṅ saṅ jativara, maṅañjali ta sira, kahatur pva sira mpu bahula, sigra dataṅ pva sirêṅ kadatvan. kapaṅgih ta patih voya tumaṅil, anuli ta sira marêṅ panaṅkilan ken kanuruhan mvaṅ siro mpu bahula. sumamabah pva ken kanuruhan mvaṅ siro mpu bahula. sumambah pva ken kanuruhan ri jəṅ saṅ sri munîsvara, de patik aji. punika sisya kevala maṅaran siro mpu bahula, marək eṅ paduka narêndra, kinvan lumamarêṅ pun maṅ- edIMS:15v gali. mahaṅkana pavəkasira saṅ jivatmêṅ buh citra, manavi pinalampah rəkya deniṅ tukvanya, sapamalampah iṅ saṅ calon araṅ tinəkan ugi rəke de paduka batara, yan uvus saharsa siro mpu bahula kalvan ratna maṅgali hələm. samaṅkana ta rəke saṅ munîsvara lumavadeṅ mpu bahula.“ təhər mvjar ta saṅ nata, “mamintuhu ṅhulun, ryaturta kanuruhan, lah kvan atərən denta siro mpur bahula, umarêṅ girah, iniriṅ deniṅ rvaṅ nikeṅ kanuruhan. tan vacana pva sirêṅ avan, sigra dataṅ ta sirêṅ girah, təhər cumunduk ta sirêṅ karaṅira calvan araṅ. aliṅgih ta siro mpu bahula rikanaṅ palaṅka titi ṅka. kañcit umə- edIMS:16r dal pva calvan araṅ. tan dva sarama sira napeṅ saṅ titi. liṅira, ‘m-om bahagya kita laki, saṅ pinakatiti ṅhulun, sakêṅ əndi pinakaṅhulun? muvah umahyunêṅ əndi saṅhulun? ləvih rupa varnanta kaya tan tus iṅ vvaṅ ahala, katandruhan ṅhulun sumapêṅ saṅ tamuy’. tumurun ta siro mpu bahula sakeṅ sale,mvaṅ luṅsur basahan.təhər sahurirâlus, ”tuhu-tuhu sira vicaksanêṅ sastrâgama, lvir mijil iṅ madu juruh sakêṅ tutuk pukulan ri tan salah pasaramêṅ saṅhulun mambagyaknêṅhulun. lah asuruda pinakaṅhulun, ri pambagenirêṅhulun. ndon iṅ ṅhulun yan daaṅ, amalampah kusudenana ṅhulun, ri pinakarasaṅhulun yasa dihin, samâliṅgih ta siro mpu bahula, kalavan saṅ calvan araṅ. mvajar edIMS:16v ta sira mpu bahula, ‘ṅhulun mahyun anəda sukanira saṅ magraha, aminta kasihana ṅhulun, karsa niṅhulun lumamarêṅ vəka sira ra saṅhulun, maṅaran sira ratna maṅgali, sugya tan vruha pinakarasaṅhulun ry apanaṅkan iṅhulun, buhjaṅga ṅhulun sakêṅ gaṅga citra, anak pva sri mahamunîsvarêṅ ləmah tulis, apuspata ṅhulun siro mpu bahula. saṅ jativara makvan lumamarêṅ vəkanira si ratna maṅgali. tan salah pvaṅkulun sira umavaraṅeṅ saṅ munîndra’. mənəṅ hənəṅ sira randa, dvadi linocitêṅ tvas, arsa dahat pva sira umantuha, marêṅ siro mpu bahula, univeh avaraṅeṅ saṅ yogîsvara suka dahat rasa ny atinira calvan araṅ. təhər mavacana ta sira, ”apa pva tan sukaha mami, yan mpu bahula lumamrêṅ atmajamami, makadi pakvanira saṅ munîn- edIMS:17r dra. aṅhiṅ avay tan tuhu kitêṅ ratna maṅgali. aṅliṅ pva mpu bahula, ‘punapa ta pvaṅkulun, ri dumeh tan tuhveṅ pun maṅgali. pun bahula, aṅhiṅ savalanya jugêka. makamuni pukulun deniṅ tukvan, sapamalampah ra saṅhulun, ṅhulun tuməkanana’. mvajar ta calvan araṅ, ‘e kaki niskaranan guṅ ikaṅ tukvan, yan tuhuva kevala kitêṅhulun, sapavehta kami tumaṅgap’. ya tika pinəhakən niro mpu, ikaṅ sədeh paṅlaraṅ pirak panomah patiba sampir, mvaṅ spatika navaratna dipata. təhər kataṅgapan dera calvan araṅ atah. sapavehiro mpu bahula. adava yan katakna. tan liṅən ikaṅ rahinêṅ kuləm, sidya apaṅgih ta siro mpu bahula, kalavan ratna maṅgali, enak ta panəmvanira asilyasa, atut sadeva-sadevi rahinêṅ kuləm. tan liṅən siro mpu bahu- edIMS:17v la. vacana saṅ calvan araṅ yaṅ maṅayunakən sore, gumaṅsal ikaṅ lipyakara. uvus pva ya ṅgaṅsal ikaṅ patra, saksana viyaṅ ta ya parêṅ səma ṅka. ri dataṅ nika sakêṅ səmasana ṅka, avyatara madya ratri. mahambana pva ya sari-sari. umvajar ta mpu bahula eṅ saṅ maṅgali, ‘rari kita antəniṅhulun, umapa karih sy andikanira bibi, dumeh ya luṅa lumaku riṅ vəṅi juga, sandeya ṅhulun rari, kahyuniṅhulun tumuta juga mami, matya uripa parəṅa hulun eṅ andikanira bibi, jatyani hulun masku induṅ. punapa karya təmən sy andikanira ibu rari, yan ya sədəṅ mahaṅkana, sandeya dahat ṅhulun’. təhər mvajar maṅgali eṅ laki, ‘kakaṅ iṅhulun mamy apajarê ri kita, sajatya ṅhulun ayomohtan vənaṅ kakaṅeṅhulun yan milva ulah maṅkana, apan parêṅ səmasana ṅka sy andikanira ibu, edIMS:18r lakv anəluh linakvakənira, ya marmaniṅ nagara tempura. ya têka vvaṅ nimitanika kveh paratra, kunapa aṅəbəki təgal mvaṅ səma, grəha makveh suvuṅ. maṅkana prayanira ibu’. maṅliṅ pva siro mpu bahula eṅ saṅ antən, ‘mas mirah ry arya juvita tələṅ iṅ tvas, saṅ pinakaratnan iṅ nagara. mahyun vruha kakanta pinicayan anon tiṅkêṅ ləpihan, ikaṅ ginaṅsal de nira ibu, ṅhulun mahyun maṅgaṅsala’. ya tika sədəṅira viaṅ calvan araṅ parêṅ səma ṅka, sinuṅakənira ikaṅ lipyakara eṅ saṅ kaka de saṅ maṅgali. tan dva vinaca dya mpu bahula, təhər pinamvitakənira marêṅ saṅ antən, yan mahyun pintokna eṅ saṅ mahasanta, ya tika sinuṅkakənya. saksana mahas pva siro mpu bahula mareṅ buh citra. tan varnanan pva yeṅ avan, sigra dataṅ ta sirê ṅ səma srama edIMS:18v ṅka. jumujug ta sirômarek eṅ saṅ jativara, kapaṅguh aliṅgih eṅ bukur sineva riṅ sisyâtah saṅ munîndra. kagyat dataṅ siro mpu bahula mamava lipyakara, manambah eṅ jəṅ saṅ mrədu, təhər mandilati ləbu kaṅ anêṅ talampakanira saṅ yogîsvara, ənahakənirêṅ vunvunan. suka ta manahira saṅ mahavaval ya, tumvan ri sisyanira dataṅ. maṅliṅ pva sira, ‘om-om teka pva sirânaku mpu bahula, mamava pustaka kitêṅhulun, sugya ika drəbyanê calvan araṅ’. umvatur siro mpu bahula, eṅ saṅ mahasanta, yan tuhu ləpihan iṅ calvan araṅ. saksana ginaṅsal pva nikaṅ patra dya saṅ mahamuni. ulya nikaṅ sastra antyantêṅ ayunya, paṅlaku dahat mariṅ kayogyan, umarêṅ kasidyan, təlas pva yêṅ agama, paṅisin ikaṅ pustaka, təka pvêka mariṅ dudu linakvakən ya, de saṅ calvan edIMS:19r araṅ, dadyaṅiva marêṅ gələh, kaləṅkan iṅ buvana ginəlo. mvajar ta saṅ munîsvara mariṅ sirompu bahula; ‘pamulih ktêṅ girah, sigra-sigra, vava pustaka denta, kon simpənanêṅ antəntê maṅgali. ṅhulun beñjaṅ əñjiṅ tumuturêṅ kita. kunaṅ avanan mami, riṅ desa gənahe siṅ kamaranan nika, mvaṅ eṅ səma batas təgal, lakva jugê kita dihin’. tan dvâm vitâṅañjali umusapi jaṅ saṅ munîndra siro mpu bahula, mahas ta sira. tan liṅən pva yêṅ avan, sigra dataṅ ta yêṅ girah, makvan sumimpən ikaṅ patra, eṅ saṅ maṅgali. tan varnanən tiṅkêṅ mpu bahula lavan ratna maṅgali, pateh asilih asih rahinêṅ kulêm, suka dahat manahira calvan araṅ, ləvih sihira vəka mantu. pinupundutan ta ya esuk soren, tan ilaṅ takonakna. vacana pva saṅ munîsvareṅləmah- tulis.ěñjiṅ ta sira laku sakêṅ asrama, inuriṅ pva sira deniṅ sisyanira katrini. uməṅgal ta lampah saṅ jativara baradah. tan varnanan pva sirêṅ ənu, sigra dataṅ sirêṅ desa kaṅ kamaranan, marga samun dukutnya ṅremben. dadi amaṅgih pva sira vvaṅ mandadyakən bahni, mahyun tumunu eṅ sava.ya tika kolaran ikaṅ sava dya saṅ yogîsvara, kinusa deniṅ svaminya manaṅis. ikaṅ kunapa, rinuṅan pva ya tayan, sveta varna. maṅliṅ ta saṅ jativara, ‘uduh kami vəlasən ṅhulun tumvan i ra kita, manaṅis makusêṅ layvanê ṅ lakintêka, lah uṅkabi denta, ikaṅ layvanê lakinta, ṅhulun tiṅhalanyê vaṅke i nika’. iṅuṅkaban pva ikaṅ layvan, dady ana kətəg-kətəg nika. koṅkab piṅ rva, ana ambəka nika. avyatara rvaṅ səpah, dady aluṅguh ikaṅ uvus paratra iṅ saṅ mahasanta. təhər maṅliṅ pva saṅ uvus paratra, maturêṅ saṅ jativara, ‘pukulan antyanta guṅe utaṅ iṅhulun eṅ pada saṅ jivatma. tan bisa ṅhulun amanahuri utaṅ ṅhulun eṅ talampakanira saṅ mahamuni’. mvajar ta saṅ sri yogîsvara baradah, ‘e, niskarana ika vuvustêkâyva maṅka. lah pakari kitâpa muliheṅ vesmanta. ṅhulun lumaris’. mahas pva sira saṅ jivatma. ya tika maṅgih ta sira kunapa, tigaṅ siki majajr. ikaṅ rva lagi vutuh, ikaṅ sasiki uvus rusak. siniratan pva ya tirta gaṅga mərta. ikaṅ lagi vutuh, sida mahurip tekaṅ gata. sakasana sah ta sira sakerika, umarati sirêṅ grəha suvuṅ, natar nika masamun, dukutnya ṅrəmbən. umañjiṅ pva sirêṅ vêsma, anəmva ta siravvaṅ magriṅ. kalih siki uvus paratra. kuneṅ vaneh eṅ taṅga-taṅga nika sama griṅ. ikaṅ sasiki lagy a- edIMS:20v ṅintih-intih. kaṅ tuṅgal lagi kəkətəg ni kevala. sama siniratan tirta pva ya de saṅ munîsvara. sida mahurip tê kalih, samâṅastuti ya maṅarcamana, ri jəṅ saṅ munîndra. təhər mandilati ləbu kaṅ anêṅ talampakan iṅ pada saṅ jativara. mvajar ta saṅ yogîsvara baradah, makvan eṅ sisyanira kalih siki mantukeṅ asrama i reha nikâsəpi, patapanirêṅ səmasana ṅka. umantuk pva sisya kalih siki. amvit ta sirêṅ sri munîsvara maṅañjali. uvus ləpas ta lampah ikêṅ sisya, sigra dataṅ pva yêṅ asramêṅ səmasana buh citra. tan liṅən pvêka. varnanê saṅ yogîsvara, kesah ta sira sakêṅ rika, aṅidula aṅulvan laku saṅ jativara, mahavan pva sirêṅ setra vatas təgal-təgal, dukutnya kakajar mvaṅ pakis vaduri, kayunya. srəgala abahuṅ mamaṅsya kunapa edIMS:21r anaṅ sukət pakis. vayasanya munyâṅalik-alik anaṅ tahən. dataṅ pva sira ṅka saṅ yogîsvara baradah. rəpumənəṅ taṅ svanâbahuṅ, mvaṅ gagak muni, tumvun riṅ saṅ mahasanta dataṅ. sakveha nikaṅ kahavan de saṅ jivatma prapa yan lagyôtuha kevala, sida mahurip tikaṅ paratrâtah, satiṅhalira saṅ munîsvara ṅkana madya niṅ səma. anêki str maṅinakən vaspa karuna sasiki, malayv aṅalor aṅidul, tan vruh ri polaha nika, kolaran ta nayanya r saṅ yogîsvara dataṅ, umara ta ya maṅastutêṅ jəṅ saṅ jativara, təhər aturnyêṅ saṅ mrədu, ‘pvaṅkulun anəda kasihana ṅhulun, de ləbu talampakanira saṅ munîsvara. ṅhulun mahyun tumutureṅ svaminiṅhulun. malara jugâti niṅ ṅhulun ləbu talampakanira, sinuṅ vidi ta pukulun, depun katemviṅ edIMS:21v laki niṅ ṅhulun ləbu talampakanira pukulun’. maṅliṅ pva saṅ yogîsvara, ‘tan kavasa yan maṅkana. yan duriṅ rusaka sy layvane lakintêka, bilih kita katəmva malih deniṅ ṅhulun. rusak pva ya uvus ikaṅ layvanya, tan təmu kita muvah, kapaṅguh kita yan pati. ṅhulun tumuduhakna ṅ svarganta mvaṅ svarganê lakinta. mvah iki paranti sakeṅhulun, taṅgapi avay peka. muvah varah mami i ri kita kêṅətakna denta, kapaṅgih kitêṅ lakinta’. sumambah taṅ i str tumaṅgap iṅ vacana saṅ mahasanta. tan liṅən tẽkaṅ stri, prasida uvus məntas. liṅən pva saṅ munîndra. laris lampahirêṅ madya niṅ səma. kapaṅgih ta ya si vəksirsa, kalavan mahisavadana, sisya nikaṅ calvan araṅ. satiṅhalnyâna saṅ jivatma dataṅ umarək ta yeṅ saṅ mahasanta kalih, maṅastuti ri jeṅira, si vəksirsa mvaṅ mahisavadana, mvajar ta saṅ sri edIMS:22r yogîsvara baradah, ‘e, voṅ-voṅ paran kita, təka sumambahê ṅhulun təṅah iṅ səma ṅkê, kalavan sakêṅ əndi saṅkanta mvaṅ sapveki namanta? katanvruhan ṅhulun, jateni mami’. umvatur pva ya si vəksirsa mvaṅ mahisavadana. liṅnya, ‘pukulun sahaturê pun vəksirsa, pun mahisavadana sumambah eṅ jaṅ talampakanira saṅ mahamuni, kasisya ləbu talampakanira pukulun dya saṅ randêṅ girah. ləbu talampakanira anəda sihira saṅ jativara, anəda linukat pukulun deniṅ alaku tan sareh’. tan dva ṅliṅ saṅ yogîsvara, ‘tan kavasa kita lukatarumuhun, yan tan calvan araṅ lukata dihin. pamaṅkat kitêṅ calvan araṅ, pâjar kita ṅhulun yan ana ṅke, ṅhulun mahyun savacana alavan i varaṅ’. amvit aṅañnjali si vəksirsânikəl tur. mvaṅ mahisavadana təhər lumampah edIMS:22v ta ya kalih. liṅən saṅ calvan araṅ, sədəṅ ta ya maṅayap iṅ kahyaṅan anaṅ səmasana ṅka. vahu umantuk paduka batari bagavati tinaṅkil, sakêṅ sapvacapan kalavan randeṅ girah. mavəkas pada batari ṅuni riṅ saṅ calvan araṅ. ‘e ayva kita tan prayatna meh sarupanta’. maṅka liṅ batari. ya tika sandeya manahira calvan araṅ, mənəṅ kaṅmitəṅgəṅən tan pv aṅliṅ, deniṅ umaṅən-aṅən pavəkasira batari. saksana dataṅ pva si vəksirsa mvaṅ mahisavadana adulur. umatur ta ya umuhun, riṅ saṅ calvan araṅ aturnyêka yan saṅ yogîsvara baradah dataṅ. maṅliṅ pva saṅ calvan araṅ; ‘e kaliṅanika varaṅ baradah pva yan adataṅ ṅke. lah lamakane ṅhulun maṅke sumapahê ri ya’. saksana lumampah ta saṅ calvan araṅ. ravuh pva yeṅ ayunira saṅ mahavaval, sumapeṅ saṅ jivatma saṅ randeṅ girah. liṅni- edIMS:23r ra, ‘pvaṅkulun bahagya saṅ jativara, varaṅêṅhulun saṅ yogîsvara baradah, pinaka suka mami saṅ vitaraga dataṅ. mahyun ulun pituturana ṅ ayu’. maṅliṅ ta saṅ sri munîndra, ‘#, ni varaṅ rahayu dahat vuvusta karsanta yan maṅka. lah ṅhulun mavaraheṅ niti yogya, avay ta kita mənyâgaṅ vuyuṅta, ni varaṅ. ṅhulun katakna dihin. dentâmati-mati janma lakugəlah, maveh kaləṅkan iṅ buvana, magavya dukanikaṅ rat, mvaṅ amati-mati sarat. pira-pira denta tadahi malapataka niṅ rat, maṅka veni yan vvaṅ magriṅ, kadalvan denta amava malapataka, amatyani vvaṅ sanagara. tan kavasa kita yan lukata, yan tan mahavan pati kaliṅanika. iva maṅkana yan duriṅ vruh pasuk vətu niṅ lumukat, masa kita lukata’. mvajar ta saṅ calvan araṅ, ‘kaliṅanika gaṅ dahat patakamami eṅ sarat. edIMS:23v yan maṅkana lukatən ṅhulun saṅ jativara, sihanta mavaraṅ eṅhulun’. mavacana ta sira saṅ munîndra, ‘tan bisa ṅhulun lumukatê kita maṅke’. təhər mvajar têki saṅ calvan araṅ, kroda mabaṅ duka vuyuṅira, deniṅ dinohan vuvus de saṅ yogîsvara. ‘yan don iṅhulun avaraṅê ri kita. ṅhulun mahyun lukata. ləməh pva lumukatêṅhulun. lah misan-misan mami aṅəmasanaṅ pataka papa kavignan. lamakanê dak təluhe kita rəsi baradah’. təhər umigəl ta saṅ calvan araṅ, sumuṅsuṅ kesa, hakvanya mulirak-mulirak, kadi nayana niṅ saṅ moṅ mahyun duməmakêṅ nara. karanya karva manudiṅ iṅ saṅ maharəsi. ‘pəjah kita maṅkê vvaṅ deniṅ ṅhulun yogîsvara baradah, sugya tan vruha kita varaṅ. ikiṅ groda magaṅ dak ṅhulun təluhe. deleṅ denta mpu baradah’. saksana rəmok tikaṅ vrəksa groda edIMS:24r gaṅ, de nikaṅ saṅət drəsti nikaṅ calvan araṅ təkaṅ vodnya. tan dva ṅliṅ saṅ mahamuni, ‘lah, ni varaṅ, təkakən jugêki muvah panəluhtêka den asaṅət, masa ṅhulun kagavokana’. təhər binaṅət denira tuməluh. ua tika mijil bahni muntab murub aṅabar-abar, lvir kadi gəlap guməsəṅ iṅ sarva taru, saka riṅ nayana, grana, srote, jihva, murub muntab ry aṅga saṅ jativara. tan vigani pva ya saṅ jivatma, ebaj denira ruməgəp urip ikaṅ sarat. maṅliṅ pva saṅ mahavaval, ‘tan pejah ṅhulun denta təluh, ni varaṅ, kakukud uripta den iṅhulun, moga kita matiyêṅkaṅ paṅadəganmv ika’. ry uvusnya tiniban hastacapala de saṅ munîndra. ya tika paratra saṅ calvan araṅ, rikana paṅadəganya juga. dvadi umaṅən-aṅən siro mpu baradah rikaṅ daləm tvas, ‘uduh, duriṅ mamy avara- edIMS:24v heṅ kaləpasan mareṅ ni varaṅ. lah vastu si kita ni varaṅ valuya mahurip muvah’. ya tika mahurip calvan araṅ. təhər runtik maṅuman-uman ikiṅ calvan araṅ. liṅnira, ‘ṅhulun uvus paratra, apa pva ṅhulun denta uripakən manih’. masama pva saṅ munîndra. ‘e, ni varaṅ dvan iṅhulun umuripakənêṅ kita muvah, t uruṅ mami mavaraheṅ kaləpasanta, mvaṅ tumuduhêṅ svarganta, kalavan hilaṅa nikaṅ vignantêka, makadi huruṅ vruh kita putus iṅ aṅaji’. mvajar ta calvan araṅ, ‘uduh, kaliṅanika maṅka. lah kamayaṅan lamun ana sihira saṅ yogisvarêṅ kami, lumukatêṅhulun. ṅhulun maṅke sumambaheṅ jaṅ ləbu talampakan saṅ jativara, yalon lumukatêṅhulun’. saksanômuhun pva saṅ calvan araṅ eṅ jəṅ saṅ munîndra, ya tika vinhutakən kaləpasanira, mvaṅ tinuduhakna ṅ svarga, mvaṅ pasuk vətu nikaṅ buvânatah. edIMS:25r ry uvusira vinarah-varahan tiṅkeṅ tin dya saṅ sri yogîsvara baradah, suka ica ləga lila varana ajñana saṅ calvan araṅ, tan katiliṅ caranyêṅ ṅuni, aṅhiṅ gineṅnya ṅ vacana saṅ yogîsvara. pitutur i rāyu uvus rinəṅənyatah, mvaṅ karasa denika. ya tikâmvit pva sira calvan araṅ, maṅastuteṅ jaṅ ləbu talampakanira saṅ pravara. liṅ saṅ mahamuni, ‘lah, məntas kitâlukat lugas jati ni varaṅ’. ya tikâtəmahan paratra calvan araṅ, sida-sida lukat, umor sirêṅ atah. tunvanən sava saṅ randa dya saṅ jivatma, uvus ləbur avu tan pasesa. taṅ liṅonyêka. ya tika si vəksirsa mvaṅ mahisavadana, samyasurudayu, amalakva vikonaneṅ saṅ mahamuni. apa ta karana nika maṅka, i reha nika tan kavasa tumut alukat pa- edIMS:25v reṅ kalavan randeṅ girah. ya ta sama vinikon karva dya saṅ munîsvara. tan varnan nikatah mvaṅ calvan araṅ, sama saṅ jivatma mahas pva sira karsa ṅ girah ṅka, tumilikeṅ mpu bahula, mapajara yan calvan araṅ uvus paratra. sigra dataṅ ta saṅ yogiîsvarêṅ girah, cumunduk pva sireṅ kabuyutan iṅ vvoṅ girah. dady ana vvaṅ maveh vruh mareṅ siro mpu bahula, yan saṅ munîndra dataṅ. tan dva mahaseva siro mpu bahula, eṅ saṅ jativara, atur sambah anuhun jaṅ talampakanira saṅ mahamuni. ləbu kaṅ anêṅ talampakanira yadi saṅ vitaraga, dinilatan pinakôpajiva mvaṅ ənahakna ṅ vunvunan de saṅ mpu bahula. maṅliṅ pva saṅ yogîsvara, ‘e mpu bahula ṅhulun amuhutê ri kita, varaṅ mami calvan araṅ uvus paratra ya. sida mur lukat sida de niṅhulun, maṅkveki karsaniṅhulun, laku ta kiteṅ nagara, pamatureṅ sri narêndra yan calvan araṅ uvus pəjah. si vəksirsa, edIMS:26r mvaṅ mahisavadana uvus asurud ayu aṅavasya, karva amarəkêṅ ṅhulun. aturanta yan ṅhulun ana ṅke,’ saksanâmvit aṅastuti, siro mpu bahula ri jaṅ saṅ mahamuni. mahas ta sirêṅ nagara. tan varnanan ana ṅ avan siro mpu bahula, sigra dataṅ pva sirêṅ rayja. paṅguhnira sri naradipa sədaṅ ana sira tinaṅkil, atəṅêṅ tiṅkaṅ panagkilan. parâdipati patih amaṅkubumi, makadi rəsya bujaṅga siva brahmana, tan ya uniṅa tikaṅ para satryâdi. sopacara sama sri tiniṅhalan, saha kandaga təvək, sapanda-panda. sadataṅira siro mpu bahula, kady asinaṅ tiṅkaṅ yati maṅuntur, sama ciṅak tikanaṅ vvaṅ panaṅkilan. tan dva anaṅkil parek təhər umatur siro mpu bahula. liṅnya, ‘pukulun sira saṅ amava rat sahaturane mpu bahula, eṅ paduka batara, pun calvan araṅ sampun paratra, dya saṅ mu- edIMS:26v nivara. pun vəksirsa, mvaṅ mahisavadana, sampun asurud ayu, samâṅavasya nuhun jaṅ ləbu talampakanira saṅ yogîsvara. saṅ munîndra maṅke sira voyêṅ girah ṅkana’. mvajar ta saṅ naranata, ‘e bahagya si yan maṅkadi liṅtêka mpu bahula, pinakasuka n iṅoṅ kady aturta yan sira saṅ mahamuni ana ṅ girah ṅka. e patih darmamurti, padandan syandana kita, mvaṅ aliman, iṅoṅ jaga amarəkêṅ saṅ jativara, kalavan yayîsvari tumut mareṅ girah’. akrigan tikaṅ vvaṅ sanagara, umvaṅ gumuruh svaran iṅ tabəh-tabəhan, goṅ gəndiṅ curiṅ iṅ abaruṅ tan paparuṅvan. paṅkrik niṅ kuda krəbət niṅ dvaja kətəb niṅ lumampah, kadi bubula taṅ buhtala, lam- edIMS:27r pah nikaṅ vadva səsək syuhpənuh ikaṅ avan tan papəgatan, lvir larvan-larvan, umijil ma sakêṅ vivaranika. tan liṅən laku saṅ natêṅ hənu, sopacara sri dinirya, t papando rovaṅira ugihan pipiṅitan. ana nuṅgaṅ sakatra lyan tatan kinaharsan madarak adarat kunaṅ, van maguyva-guyvan, pada vijah-vijah polahnya. sigra dataṅ pva ya saṅ bupati ṅ girah. tan liṅən ikanaṅ vvaṅ manonton. ana kapva manonton, ana kavudan kapivure kesa. ana kelaṅan ken nika tan katolih, deniṅ gəṅya mahyun umulata, vaneh malajaṅ kapinyandəm. tan dva jumujug ṅkanaṅ kahananira saṅ yogîsvara baradah, ana ṅ kabuyutan iṅ vvoṅ girah. sadataṅira ṅkana maharaja erlaṅgya, saramânapa saṅ jivatma. liṅnira, ‘om-om pvaṅkulun saṅ prabu, bahagya yan dataṅê ṅhulun, kamantyanta de saṅ prabu sumadyêṅ saṅ vvoṅ kabranan, edIMS:27v lah sama liṅgiyeṅke saṅ amava nagara. ṅhulun katakne ri pəjah nikiṅ calvan araṅ, si vəksirsa, mvaṅ mahisavadana, uvus ya masurud ayu, milva ya ṅumilageṅ ṅhulun’. maṅliṅ pva sri naradipa, ‘bahagya sya pukulun, yan pəjah nikiṅ calvan araṅ. antyanta tusta manah i ṅhulun. mur maṅke kaləṅkan iṅ buvana gəlah-gəlah iṅ sarat karəsrəs iṅ jagat, uvus-uvus kadi tarulata gulma jaṅgama, masa hama katrini, ləbu mələtuk alisyus milək, ruksa rvan ika ruru tibeṅ butala, aminta-minta javəh tan ana. maṅkana sama nikaṅ nagara, uvus ruksa tan vriṅ deya i ṅhulun. tan pateja ikaṅ nagara, de nikaṅ calvan araṅ, aminta-minta urip tan ana. maṅke pva sadataṅira ləbu talampakanira ana ṅ girah ṅke, kadi tarulata aṅayunakən taṅgal iṅ masa kartika, deniṅ ləbu talampakanira anetes i gaṅga tirta kamandalu. tan vruheṅ valuya:gəsaṅ tikaṅ sanaga- edIMS:28r ra muvah de sri munîndra. maṅke pveki pakulun, pira-pira utaṅeṅhulun, riṅ ləbu talampakanira saṅ jativara. gaṅ tan kena pinəluk, dava tan kəna dəpanana. tan kəna ṅhulun sahur, aṅhiṅ ṅhulun sakarəh-karəh iṅhulun hələm sumahuram eṅ ləbu talampakanira saṅ yogîsvara, deniṅ tan sipi-sipi gaṅe utaṅ iṅhulun’. mavacana pva munîsvara, ‘e, niskarana vuvus saṅ prabu ika maṅkana. duruṅ təlas pva den i ṅhulun umutahakən nikaṅ calvan araṅ. ry uvus pva ya pəjah ya têka kahyun iṅhulun gavyanən ayu muvah. ikaṅ banaspati gəlah-gəlah ikêṅ calvan araṅ, dady ana daṅka iiṅ girah prascitanən, kabaktyanana deniṅ vvoṅ girah ṅke atah. arananêṅ rabut girah. tan ana umigrahana muvah ikeṅ nagara lyan pamiṅgir. apan uvus sida rabut girah’. amintuhu ta saṅ narêndra, sotusira saṅ yogîsvara. maṅliṅ muvah saṅ mahasan- edIMS:28v ta, ‘e saṅ prabu umantuka jugê karuhun mareṅ nagara. ṅhulun lagy amrascita ta lətəh ikiṅ calvan araṅ. yan ṅhulun uvus amrascita ikiṅ rabut girah ṅke, ṅhulun maraheṅ rajya nagara, umikveṅ saṅ prabu’. mvajar ta saṅ nata erlaṅgya, ‘e, kaliṅanika maṅka, maṅke ta pukulun uvus kariyan’. vacana saṅ mahamuni, ‘yan abot adaṅan, maṅke ta pukulun ayun amvit ra putu ləbu talampakanira saṅ jivatma. mantukâruhun marêṅ kadatvan ra putunira. pun kanuruhan den ipun kantun iriki, umiriṅeṅ ləbu talampanira, marêṅ rajya nagara’. hələm tan amvas mantuk ta saṅ prabu, iṅiriṅ deniṅ vadvanira atah. tan varnanan pva sira ṅ avan, sigra dataṅ pva sirêṅ kadatvan. liṅəṅ ta saṅ yogîsvara baradah, ana ṅ girah amrascita calvan araṅ, beya pva sakeṅ saṅ nata. ken kanuruhan maṅarva yan i saṅ mahamuni, saṅkəp têkaṅ saji-saji. edIMS:29r ry uvusira amrascita, sida iṅaranan rabut girah, pinaka kabuyutan iṅ vvaṅ girah, katəkan iṅ maṅke. sinəmbah iṅarcamana, uvus saṅ mahamuni karyanira, tan amvas umilag pva sira madampa syandana. ken kanuruhan mahavan asva, umikuheṅ jaṅ saṅ jativara, lakva mareṅ nagara. tan kantun siro mpu bahula manitih ya vayja baṅ. tan liṅən pva sira ṅa avan. sigra dataṅ ta sirêṅ nagara, kavətra heṅ saṅ prabu yan saṅ yogîsvara dataṅ. tan dva umjil saṅ prabu erlaṅgya sakeṅ kadatvan, amapageṅ saṅ mahamuni baradah, vaṅən iṅ jaba kuta nikiṅ maṅuntur. umvaṅ svara niṅ tabəh-tabəhan, goṅ gəndiṅ pəreret tan paparuṅvan. kadirya pva saṅ yogîsvara de saṅ naranata. saksana tumurun ta saṅ narendra sakêṅ sakata, təhər iṅiriṅakenira ta saṅ mahamuni marêṅ kadatvan. anulya liniṅgyakənira saṅ maha- edIMS:29v rəsya riṅ patanya anta. kunaṅ saṅ naranatâliṅgih sira voyêṅ palipir. tan dva mvajar ta saṅ narêndra, matur eṅ saṅ mahasanta, ‘pukulun saturê pun erlaṅgya, kahatur iṅ ləbu talampakanira saṅ jativara. maṅkvêki sampun krəta ikaṅ sanagara de saṅ munîsvara. maṅke ta pukulun kahyun iṅ ra putunira, mahyun umikuveṅ jaṅ saṅ mahamuni, anəda sih saṅ jativara. tumuta tumaki-taki saṅ hyaṅ darma, asurud ayu vara tumiṅgalakên ikaṅ budi mahala. baṅga kuhaka paradara cara cara mareda, ikaṅ dremba, moha, loba, dama creyan, trəsna gaṅ, suṅsut, sadaka forava kagugva pva dera putunira. uvus prabu visesa nyakravati, suka pradana vah akaravahan, vayo sarva makveh tan liṅən ikaṅ ratna rajya mulya, anaṅ kadatvan. aṅhiṅ kapti niṅ ra putunira maṅke, vruha tiṅkah iṅ agurvan-gurvan, maṅrasa ana edIMS:30r saṅ hyaṅ darma. vruheṅ kapatin mvaṅ kaṅ uṅsinən, vruha isi niṅ svarga naraka, mvaṅ pasuk vetu niṅ buvana aguṅ alit, vruhêṅ margâguṅ aṅənərgana simpaṅan, kaṅ yogya tutən de saṅ vusman, mvaṅ kapaṅgihnya de saṅ mahavan marga ṅkana’. mahaṅkana aturira maharaja erlaṅgya riṅ saṅ mahamuni. maṅliṅ pva sri munîndra baradah, ‘uduh rahayu dahat vuvus saṅ prabu, antyantê yukti nikaṅ sarat yan maṅkana. kita pva ruməgəpeṅ saṅ hyaṅ darma, mvaṅ umovahana ṅ budi mahala. tan sipi yukti ratna nikaṅ nagara’. mvajar ta saṅ nata muvah, umvatur tiṅkeṅ sasari, ‘pukulun pira ta gaṅ ikaṅ sasari, kaṅ kahatureṅ ləbu talampakanira? kunaṅ pirak, vinarah jugêki putnira, riṅ nista madyôtama ikaṅ sasantən’. mvandika pva saṅ mrədu, ‘e, kaliṅanika maṅka karta niṅ saṅ prabu, nissarana ika tiṅkahiṅ beya. yadyan tan pabeyaha, edIMS:30v yan atəgav iṅ tuhuva kevala kagurvan-gurvan, sama pva lavan abeya. riṅ ṅabeya yan tan atəgviṅ tuhu riṅ saṅ guru, pada kalavan tan beya, tan kadi riṅ tegv iṅ tuhu uməntasakən deha sakiṅ ṅke. ṅhulun maṅkyâvaraheṅ beya, mvaṅ lvir ikaṅ sasantən. ikaṅ piraṅ sabuvana ṅaran, yêka ta poṅkab sabda ṅaranya. batur iṅ sasari, kaṅ sapaha nista ika. madya ikaṅ pataṅ ivu, utama valuṅ ivu, utama niṅ utama valuṅ laksa. yêka gêṅ lit iṅ sasari. iva maṅkana yan tan atəgv iṅ tuhu, denya gurvan-gurvan, sama kalavan kaṅ tan pasasantən. kaṅ atəgv iṅ tuhu juga yəka makasasari, ot tatan ot aṅel nora udan mvaṅ panas, yan paṅutus iṅ guru linakvanan juga. tan vənaṅ manikəlakna ṅ tuduh, yêka makasasari. utama yan agiṅ sasantən, tur atəgv iṅ tuhu, mvaṅ tan panikəlakən tuduh. utama dahat yan ana vvaṅ maha- edIMS:31r ṅkana.. kita pva saṅ prabu, yan pajəg iṅ karya moyah arəṅ, sakahyun sri narapati juga davniṅ sasari. ṅhulun tan vənaṅ yan umastiya’. mvajar ta saṅ sri narêndra, ‘ikaṅ valuṅ ivu pukulun, kalakvan de ranak ləbu talampakanira, katura ṅ paduka sri munîndra.’ maṅliṅ ta saṅ jativara, ‘lah amaṅidəpakən ṅhulun, ri vacana saṅ naranata. ṅhurun mavarah tiṅkah ikaṅ puspa, nora agroda tan kajəṅ sakti, sədah pitulikur apvan, vadahi ṅ saṅkva liṅganya rukma. pucai sotya mirah, sekar ura nika kañcana mvaṅ salaka luru. palva den atipis guntiṅ ika, vijanya mirah sahana nika. ana pva sasar-sasaranta atapa, satiba-tibanta kinamulan iṅ rat, mvaṅ kinatoṅan iṅ buvana jagat, makaṅuni paranusa baktya, pranatê ri kita’. amintuhu pva saṅ naranata, ri pavarah saṅ mahamuni. saksana motus ta sira, mandandani puspa mvaṅ səkar ura, vija. makaṅuni tikaṅ a- yunan. sampun sama dinandan pəpək atah. tan ilaṅ takvanakna, isi nikaṅ ratna dukarâdri, makadi ikaṅ papajaṅan sampun pva yadinandya-nandya. antyanta laṅən ika. saṅ prabu sampun malih sira adivasraya, kalih sira paramêsvara. sampun malih saṅkəp ikaṅ saji-saji, konaṅ-unaṅ tiniṅalan. marək ta maharaja erlaṅgya eṅ saṅ mahamuni baradah, ṅkana ṅ papajaṅan. tan sipi-sipi laləh nika, kumutug kukus iṅ asəp-asəp, mvaṅ dupa dipa, aməpəki tikaṅ buvanantara, koṅas təkêṅ akasa. rsigana sahana nikaṅ laṅit, kagyat umuṅas ikaṅ dupa dipa, sama nonton sakêṅ gaganântara, makadi umuji ulahira maharaja erlaṅgya, kadi milva añjənəṅ ya mastvakən tiṅkahira. umvaṅ ikaṅ tabəh-tabəhan, lyan rəgaṅ saṅka gənda-gəndiṅ parəṅ umuni. pəreret mvaṅ suruny agəndaṅ goṅ abaruṅ tan edIMS:32r paparuṅvan. maṅandika pva saṅ jativara, ‘e para ṅke kita saṅ prabu. maṅkveki nora ṅhulun aṅomani mare kita təkêṅoṅ sədəpi basaja, iṅkaneṅ jga niṅhulun paliṅgya ṅka, ṅoṅ sədəpinya kita jatiniṅrat puspatanta’. sumambah pva saṅ prabu kalih pramêsvarinira, riṅ saṅ yogîsvara baradah. iṅiṅsar ikaṅ puspa eṅ saṅku, dinasaran pastan kañcana, keṅsar piṅ tikga ikaṅ puspa. tan dva sinədəpan ta saṅ prabu, kalih pramêsvarinira dya saṅ mahajivatma. ry uvusira sahâṅaskara, təhər vinarah-varah ta sira lvir iṅ saṅ hyaṅ darma, lvir iṅ dumadi mvaṅ rasan iṅ tan pva dadên vəkas iṅ alit aguṅ. təlas pva denira mavarah. ya tika anumuhut riṅ niti yogya, rahayva nikaṅ lampah, linakvakənira. ikaṅ atapêṅ rajya, mvaṅ atapêṅ girivana, lan tiṅkeṅ catur asrama vinarahakənira. lvirnya, agrahastana, avanapastra, abhiksukana, edIMS:32v brahmacarina. artanya, agrəhastana ṅaranya, vikv araby anak-anak aputu. vanapastra ṅaranya, ikaṅ adukuh təṅah iṅ alas gaṅ, vana ṅaran iṅ alas, patra ṅaran iṅ gogodoṅan mvaṅ sukət. mary amaṅan yaṅ tan olihnya aṅrəṅgut sukət godoṅ kanaṅ dukuhnya. matya uripa, tan kencak pva ya sakêṅ sana. ikaṅ biksuka ṅaranya, ikaṅ mahapandita mukti, vənaṅ mamtyani, vənaṅ adrəbya kavula sakalvira, mvaṅ sakavoṅan iṅ vvaṅ makahuluna, mapatni manjajamaha, tan sikaranən de saṅ prabu, apan uvus liṅgyanya maṅkana. brahmacari, ya pva ṅaranya. ia caturbeda lvirnya, ana suklabramacari, ana tan trəsnabramacari ana savalabramacari, ana bramacari təmən. suklabramacari ṅaranya, anakiṅ aləbu guntuṅ duriṅ vruh rasa niṅ səkul ulam, mvaṅ rasa niṅ sala- edIMS:33r ki sapatni duruṅ vruh. ajar-ajar saṅkat alit. yêka suklabramacarya ṅaranya. ikaṅ tan trəsna brahmacari, daṅu budy ambək baṅga kuhaka, ya tika maṅguh varah ayu, mvaṅ rasa sakəcap rvaṅ kəcap, tur karasâtah denya. təhər atiṅgal kadadin, mvaṅ atmaja, patni, tan pakarana, anuly ajar-ajar. yêka tan trəsna brahmacari ṅaranya. savala brahmacari pva ṅaranya, havanâtukar təka svamiya, katitihan pva ya meraṅ makaṅuni yan iṅadu deniṅ tuhan, tan paṅənoh meraṅ, pva ya, anuly aṅajar-ajar. savalabrahmacari ika. ikaṅ brahmacari təmən pva ṅaranya, sarupa-rupa niṅ saṅ viku, yan pratyaksa vruheṅ rasa kabeh, mvaṅ vruh pasuk vətu niṅ buvana jagat. uṅgvan, makadi yan uvus pinutusakən aṅaji. təlas iṅ darmâtah. yêka brahmacari təmən pva ṅaranya. ika ta catur asrama ṅaranya. liṅgihira saṅ ma- edIMS:33v hapandita sovaṅ-sovaṅ. têṅətakna hayva malupa, kalavan kitânaku saṅ prabu, tapantêṅ rajya. avay kita tan umiriṅ tiṅkah ikaṅ daṅu, ayvânâṅuraṅy aṅlintaṅa sita sitantêṅ buvana. kaṅ ana ṅ kuna den ana samaṅke, ikaṅ norêṅ kuna dn nora maṅke, ikaṅ katama katəmu juga den umaksih, denta umiriṅ. avay ta kita tan pagaman-gamanta vəksa, riṅ vadvantêkâtah. ana pva ikaṅ devasasana, rajasasana, rajaniti, rajakapa-kapa, manusasana, sivasasana, rəsisasana, adigama. ika ta jənəṅakna denta, enak pva pamuktyantêṅ sarat manyakravati. kitêṅ bumi javadvipa ṅke, tapi təkêṅ nusantara kavasa. inak ta tâmbek nikaṅ sarat kabeh denta, makadi sira uvus vatak saṅ hyaṅ darma, vruh kraman iṅ pati kalavan mahurip, vus vruhêṅ svarga nara- edIMS:34r ka. vaspadêṅ kahulihanta, vruh kita pasuk vətu niṅ buvana kabeh, mvaṅ ugər-ugər iṅ sarat. tan ana kasandeyantêṅ buvana, eṅət-eṅət denta pvavarah ṅhulun saṅ prabu, avay malupa”. mvatur pva saṅ nata, eṅ saṅ munîndra, ‘atəda tanuja ləbu talampakanira saṅ jativara, ri pitutur saṅ yogîsvara’. təlas pva inuhutakən de saṅ munivara, antyantê sih saṅ satvika, eṅ ranan saṅ vascita, yayâpinandaman, deniṅ liṅ saṅ darmâtma. ry uvus pva mahaṅkana luvaran karya saṅ bramila. ya tika sinivinira ta saṅ sramânêṅ rika, pinupundutan ta sira tadah. tan ilaṅ takvanakna, sêsi nikaṅ ratna dukarâdri, ana ṅke, saṅ naranata kalih binaji aṅyapêṅ sira, tan liṅən ikaṅ ugi yan pipiṅitan, mvaṅ papando ravoṅira, sami edIMS:34v tumut sama aṅayap ana ṅka. suka gumuyva-guyvan, kata-kinatakən denira. vus andalu dumunuṅ sirêṅ yasa danta, uṅvanirâmregil saṅ mahamuni. ěñjiṅ amvita sirêṅ sunvanira. mvandika pva sira saṅ mahavaksa, eṅ saṅ prabu, ‘karsâmvitramantânaku,’ ‘aki prabu, ṅhulun umantuk eṅ asrama’. mvatur pva saṅ agani, ‘siṅgih pukulun ləbu talampakanira atoliheṅ ṅ asrama, maṅkyâtmaja saṅ mahamuni, lagyâṅatura ri jaṅ saṅ jativara’. mvajarta muvah saṅ nata, n umutusêṅ apatih, mvaṅ ken kanuruhan, umiriṅêṅ saṅ mahasanta mul mareṅ asramanira. samy adandan syandana liman asva. inaturan ta saṅ yogîsvara de saṅ prabu, yatra limaṅ kəti, tayan sekət paṅadəg, hema lyan navaratna sarva makveh, mvaṅ kavula juru savah satus, pamahat satus, kəbo lyan sapi pagave ma- edIMS:35r kveh, kahatureṅ saṅ jivatma, maṅliṅ pva saṅ mahamuni, ‘atarima ṅhulun ry atur-aturta saṅ prabu. ana pavəkas iṅ ṅhulun muvah e ri kita. avay tan vilaseṅ kasyâsih, makadi srupa-rupa niṅ pandita nistâdi avay kita tan mule’. atur sambah ta saṅ natêṅ mahamuni, təhər umusapi jaṅ ləbu kaṅ ana ṅ talampakanira saṅ yogi baradah, ənahakənirêṅ vunvunan de saṅ nata, kalih pramîsvaranira. maṅliṅ pva sira muvah saṅ jativara, ‘lah kantuna anakiṅhulun sama rahajaṅ kita, ayva tan mêṅət sapavarah iṅhulun. rahinêṅ kuləm atyatêni’. saksana sah laku saṅ yogîsvara, muggveṅ sakata sira, iniriṅ deniṅ rakryan apatih, mvaṅ kanuruhan, tuməṅguṅ. tan kataknêṅ avan sira. mveṅgal ta laku saṅ rəsi. tan liṅən ikaṅ tanayan tani sakambah de nira, sami kagavokan iṅ saṅ munîndra, i reha ṅ sakti tan p- edIMS:35v pama. sigra dataṅ pva sira ṅ asrama eṅ səmasana ṅka. tan dvâmvit maṅastuti ṅ jaṅ nira ken apatih, mvaṅ kanuruhan tuməṅguṅ. samâtolih sirêṅ kadatvan. tan varnanan ken apatih mvaṅ ken kanuruhan tuməṅguṅ, sampun kêsah pva ya sakêṅ asrama. saṅ yogîsvara ta sira liṅən, sinuṅsuṅ ta sira deniṅ putrinira, maṅaran vedavati. pinapag ta sirêṅ gvapura, parêṅ sukâjñana sira saṅ yogîsvara mvaṅ vəkanira. saksanômantukeṅ daləm iṅ asrama, parêṅ sira. tan liṅən pva saṅ jivatma, uvus ana ṅa asramanira. vacananan solahira sri narêndra, anan ṅ nagaranira. suka virya krəta manahira, inak pva kaṅ rat kabeh ri paṅadəganira. vit eveh tan ana. kunaṅ ṅhavan. ika ṅgvanikâhrit, pambvegalan, paṅəntalan. iṅənahan pva ya vvaṅ dinadyakən desa, hənu ikaṅ katəgalan, savat alasnya lor kidul, mvaṅ vetan kilyan, kaṅkəran nikaṅ vvaṅ lumivat avan. ya tika kinvanira mananemi groda, mvaṅ vudy, ambulu, jinajar-jajarnira, dady ahëb ikaṅ vvaṅ lumivat avan. tan liṅən pva vvaṅ nusantarâtah, samy ahidəp maṅavulêṅ saṅ naranata. sabraṅ, malayu, palembaṅ, jambi, malaka, siṅapura, petani, pahaṅ, siyam, cəmpa, cina, koci, kəliṅ, tatar, pego, eṅ kədah, kutavariṅin, kate, baṅka, sunda, madura, kaṅayan, makasar, seran, goran, pandan, peleke, moloko, bolo, dompom bima, timur, sasak, sambava. samaṅka kveh ikaṅ nusantara, kaṅ asrah upəti marəkêṅ saṅ prabu. sira saṅ apuspata jatiniṅrat, maharaja erlaṅgyâbiseka. ikaṅ para brahmana, buhjaṅga, siro para rəsi, samy aṅliṅgihi sasananira soviṅ-sovaṅ, ana ṅ nagara mvaṅ riṅ asramanira. inak pva kabeh edIMS:36v təkan iṅ tanayan tani. landuh ikaṅ udan, dadi ikaṅ tahun, amurah taṅ sarva tinadah. ikaṅ vadvanira samy atata, anut iṅ tiṅkah ikaṅ daṅu. ana ta putranira kalih siki, samânvam apəkik iṅ rupa. sira ta jagâdəgakna prabu, aṅhiṅ lagi kepvan naya saṅ prabu prənahirâṅadəg. mahyun adəgakna ṅ nusantara sasiki, sasiki malər maṅadəgêṅ javadipa. lagya sandeyâjñna saṅ nata. apa karanika maṅka? i rehnika putrânvam tan vruheṅ reh. manavi kiraṅ dana avasana tan pavadva ika riṅ vəkasan, marma niṅ tan sinuṅ maṅadəga sirâdoh. aṅhiṅ kapti ni saṅ naranat, jumənəṅêṅ bantən sasiki, mvaṅ iṅ java sasiki. apan balîka maparək, sama lavan maksiheṅ javadipa. dady amijil ta saṅ prabu tinaṅkil deniṅ vadvâtah atəṅêṅ, tan dva mvandika ta saṅ bupati, akramiṅ mantrinira kabeh, iṅ ken apatih, tuməṅguṅ,raṅga, edIMS:37r kanuruhan, mvaṅ riṅ mantryanirâtah. makadi ṅ para brahmana buhjaṅga rəsi. mvajar ta sri narêsvara, ‘kaptya niṅhulun apatih ana kita, mantryaniṅhulun kabeh, mvaṅ kanuruhan samadaya. ana sira brahmana buhjaṅga rəsi. ṅhulun jagâdəgakna ratu putraniṅhulun, iṅ bali sasiki, mvaṅ i java sasiki. aṅapa denta rumasa? ṅhulun mvalih lagyakən amarək marahêṅ buhcitra səmasana tumariêṅ ləbu talampakanira saṅ yogîsvara, sudârsa niṅ ṅhulun’. umvatur ta ken apatih, mvaṅ para mantryanirâtah, makadi saṅ mahadvija, samy aniṅgihakən tumurut, yan matur-atur mariṅ eṅ saṅ yogîsvarara. mvandika pva saṅ prabu muvah, motuseṅ kanuruhan umarəkeṅ asrama. amvit aṅanjalya ken kanuruhan ri jaṅ saṅ naranata. sakasana lumampah ta sira ken kanuruhan, muṅgveṅ syanda- edIMS:37v na. ləpas ta lampahnikeṅ kanuruhan, dinulur deniṅ naranyâtah. sigra dataṅ pva yeṅ asrama. tumurun ta ken kanuruhan sakeṅ sakata. umañjiṅ ta sireṅ gvapura, paṅgih ta saṅ mahasanta sədaṅ sineva deniṅ sisya nirâtah. sarama siranapeṅ kanuruhan, ‘om-om bahagya kita laki ken kanuruhan. apeki karyantêṅhulun mareṅ asrama?’ umvatur ta ken kanuruhan, ‘pun kanuruhan iṅutus de ranak ləbu talampakanira pukulun, kinen tumariheṅ saṅ yogîsvara, deniṅ putranirânak, ləbu talampakanira kalih siki, mahyun adəgakna ike natêṅ bantən sasiki, ratv iṅ java sasiki. mahaṅkana patary ry anak, lən sasiki, ratv iṅ java sasiki. mahaṅkana patary ry anak, lən sasiki, ratv iṅ java sasiki. mahaṅkana patary ry anak, ləbu talampakanira ri jaṅ saṅ munîndra. sandikanira saṅ pascita rəke tinut de ranak saṅ dyaya’. maṅliṅ ta saṅ vicaksana, ‘kaliṅanika maṅka karsa a saṅ prabu, tan kavasa ika yaṅ maṅkana, apan ikaṅ bali, tuhu tan ana ratunyâṅadəg maṅkəg maṅkê. aṅhiṅ ta ana sira saṅ yogîsvara, umuṅgv iṅkanaṅ asrameṅ silayukti desa, kaprənah tuva de niṅhulun. antyanta deniṅ kasakti sira, mahabara sira tan popama. ika ta manava sira tan suka, apan tan sipi-sipi kasaktyanira. sira saṅ mahamuni kuturan puspatanira. mghulun maraheṅ bantən dihin, umarəkeṅ saṅ mahamuni eṅ sukti, anəda anugrahanira saṅ munîndra. kita pva ken kanuruhan pamulih juga marîndra. kita pva ken kanuruhan pamulih juga marêṅ nagara, aturakna ṅ saṅ prabu sapakata niṅhulune ri kita. yan dataṅ ṅhulun sakêṅ bantən, annuli mami marêṅ nagara, amarəkeṅ anakiṅhulun, umuhutakna ṅ solih iṅhulun, datan sakêṅ bantən’. amvit aṅañjalya pva ken kanuruhan ri jaṅ saṅ yogîsvara, mvantuk ta sirêṅ nagara. kêsah ta sira sakêṅ asra- edIMS:38v ma. tan katakna ṅhavan, sigra dataṅ pva yeṅ nagara, maturiṅ saṅ bupati, sapavəkasira saṅ yogîsvara. tan liṅîsvara. tan liṅən ta ken kanuruhan, uvus umatureṅ saṅ naranata. vacana saṅ mahamuni baradah, mavəkas-vəkas ta sirêṅ putrinira, manama vedavati, ‘e putriniṅhulun vedavati,avay ta kitâge ləpas duhun, herən mami dataṅ sakêṅ bantən, kalavan duruṅ uvus lagi karyaniṅhulun, hələm kita parêṅ kalavan ṅhulun’. amisiṅgih pva ya saṅ putri, ry andika saṅ yogîsvara. tan dva mahas ta saṅ mahasanta baradah mara eṅ bantən viprayanira, dataṅ eṅ asrama ṅ sukti. kunaṅ desa kaṅ kahavan de nira sakiṅ asramən viprayanira, dataṅ eṅ asrama ṅ sukti. kunaṅ desa kaṅ kahavan de nira sakiṅ asramêṅ səmasana ṅ ləmah tulis, ri ṅkana ṅ vatulambi, riṅ saṅkan, banasara, riṅ japana, pandavan, bubur mirah, kaperiṅ desêṅ campaluk, kandikavari, riṅ kuti, koti. irika ta sirâmrəgil sakuləm. eñjiṅ lumampah pva sira, edIMS:39r kaduṅkap taṅ kapuluṅan, riṅ makara muṅkur, bayalaṅu, ujuṅalaṅ, davəvihan, pabayəman, riṅ tirah, riṅ vunut, taləpa, veṅ putih, mvaṅ iṅ geṅgoṅ, gahan, pajarakan, lesan, səkaravi, riṅ gadi. miṅgar maṅalvar saṅ mahamuni laku kalintaṅ desa ṅ momoroṅ, ujuṅ vidara, riṅ varu-varu, daləman. ləmah mirah, tarapas, banyulaṅu, gunuṅ patavuran, saṅ hyaṅ dvaralagudi, pabukuran, alaṅ-alaṅ dava, patukaṅan, turayan, karasikan, balavan, hijin, belaran, andilan. tan liṅən desa kaṅ kahavan de nira. sigra dataṅ ta sirêṅ sagara rupək. saṅ jativara baradah maṅantyakən vvaṅ manambaṅi pva sira, dumadak asəpi vvaṅ manambaṅi, tan ana kadirya de saṅ mahamuni. dady ana ta rvan ikaṅ kalañcaṅ, ṅkanaṅ kikisik ya tika kambaṅ-kambaṅakna ṅ samudra, titihana de saṅ mahamuni baradah. edIMS:39v təkâṅadəg ta sirêṅ rvan iṅ kalañcaṅ, lumampah ta sireṅ sagara rvan ikaṅ kalañcaṅ. maṅetan laku saṅ yogîsvara, anujv iṅ aran ikaṅ kapurañcak. iṅkana ta saṅ yogîsvara sira tumurun, sakêṅ rvan ikaṅ kalancaṅ. təhər saṅidakna rvan ikaṅ kalañcaṅ dya saṅ mahamuni. lumampah ta sira mareṅ srameṅ silayukti. tan liṅən pva sirêṅ hənu. sigra dataṅ ta sirêṅ yuktidesa. aliṅgih ta sirêṅkanaṅ yasa patamvan, suvya tan ana sumurŏpena riṅ sira. apa ta kanananika maṅka, i rehira mpu yogîsvara kuturan sədəṅ sira nama yoga. masove tan umijil pva sira, sakêṅ daləm asrama, jənək umulahakən yoganira. saranta abilala saṅ mahasanta baradah, sira maṅantyakən iṅkanaṅ patamvan. ya têka maṅən-aṅən tvaya sira, vaṅen gulu saṅ maha kuturan ikaṅ vve, laṅge juga kumukuh, tan mobah sira maṅulahakən yoga edIMS:40r tatan vikara. iṅaṅən-aṅən vah ta səmut gatəl, kumambaṅ ana ṅ tvaya aṅrəbut aṅəbəki kanta, saṅ jativara mpu ṅ kuturan, maksih juga de nirayvaga patiti granasika, tumuṅgal ikaṅ jnana visesa. dvadi suvyanika ilaṅ asat ikaṅ tvaya, muvah ilaṅ ikaṅ səmut gatəl, kadi ṅusap parəṅ lavan ilaṅ iṅ tvayadi. uvus vruh ta sira yan adataṅan sira saṅ apaliṅgih ṅkanaṅ suty asrama, palibayanira sakêṅ buhcitra, aṅhiṅ ta sira lagy api tan vruh. avasana masove umedal pva sira mareṅ patamvan, saṅ yogîsvara mpu ṅ kutursan, tumurvan alus ta siro mpu baradah sakeṅ salîsvara mpu ṅ kutursan, tumurvan alus ta siro mpu baradah sakeṅ sal, binagyakən ta sira de rakanira, ‘om-om bahagya laki pantən baya niṅhulun, apveki karyantêṅhulun diṅarya sədataṅke? lah palibya sama liṅgya ṅke. malama kita tan təmv eṅhulun kadi unaṅ-unag pva si rakanira’. təhər manambah ta saṅ sri baradah anuly aliṅgih. aturirəṅ sri mpu ṅ kuturan. edIMS:40v liṅ niro mpu baradah, ‘asuruda sira rantənira ri pambagenira saṅ yogîsvara, muvah sadya pantənbaya saṅ mahamuni marəkeṅ saṅ jativara, paibayanira mahyun anəda sukanira saṅ yogîsvara, deniṅ sisya niṅ pantənbayanira pukulun. ratv i java biseka maharaja erlaṅgya, apuspata jatiniṅrat. maputra pva ya kalih siki, punika ta pukulun, jagêṅadəṅakəna rikaṅ bali sasiki, sasiki maləra anaṅ javadipa. enak tumuli bali mvaṅ java tumuṅgal. mahaṅkana vipraya niṅ ləbu talampakanira.’ tan dva mvandika ta sri yogîsvara mpu ṅ kuturan, ‘e kaliṅanyê maṅka pva kahyunta paraṅke robaya. tan paveh ṅhulun yan maṅkana. ṅhulun tan vruh rika madəgakna ratva ṅke bali, ya rikâpan ana jagəki makavaniha, kaprənah putu den iṅhulun, yeka jagâdəgakən mami ratv i bali’. aṅliṅ pva sri yogîsvara mpu baradah muvah, “pukulun umatur. edIMS:41r juge ni mvalih palibayanira aṅ jativara. yan siṅgih dede ri jaṅ ləbu talampakanira, deniṅ ikaṅ nusantarântah ta pukulun. ikêṅ bumy aguṅ-aguṅ, samâhedəp umareṅ javadipa, samâsrah upəti kabeh. avacana pva siro mpu kuturan, ‘eniskarana ikaṅ nusantara katah, asrah upəti edəo mareṅ java kabeh, yan iṅkenêṅ bali tatan paveh ṅhulun. yan ṅka, suka ṅhulun yan lurugen sabumekna, lah sahantuk-antuk i ṅhulun kasyeki, yan ṅhulun uvus paratra samana ta sakahyunira ratu java areha ikeṅ bali’. ye tika sovusira ruməṅâtah siro mpu baradah, sahandikanira siro mpu kuturan, yan tan olih siro papalampah, sukani rakanira. tan dva tumurun siro mpu baradah ahuli mətu iṅ jaba niṅ asrama. ya tike təhər maṅənaken lindu pva sira. tan sipi-sipi geṅ ikaṅ lindu dataṅ, vrəksa səmpal pati parapal, edIMS:41v lyan taṅ rəbah. vaṅ kaṅ ana ṅka tepi nikaṅ vve, tibêṅ nadi kalələp tvaya. patani vesva akveh rəbah. tan dva kagyat ta vvaṅ sanagarêṅ bantən, makvan paṅalasan marahêṅ silayukti asrama, tumakvan tiṅkeṅ lindu yan alayu kahajarnya. tan liṅən pva yeṅ avan, sigra dataṅ kaṅ utusan riṅ silayukti, atur ikeṅ utusan riṅ siro mpu ṅ kuturan, pukulun saṅ yogîsvara, punapa rəkyâjaripun punaṅ lindu, diṅarya dataṅ antyantē saṅət guṅ ikaṅ lindu, riṅ daṅu tan ana yan maṅka. təhər mvandika saṅ yogîsvara mpu ṅ kuturan, ‘e avay kita sandeya, pada apagəha juga kitêṅ nagara. ana titi niṅhulun sakeṅ javadipa, ambañcana eṅ mami. yêka maṅənakən lindu’. savus ika vinarah taṅ utusan de saṅ yogîsvara, saksanâmvit aṅañjalya ikaṅ utusan sakiṅ kadatvan ni bali. edIMS:42r tan liṅən lakunyêṅ havan, sigra dataṅ pva yeṅ nagarêṅ bantən, umatur datəṅeṅ para mantryaguṅ. tan vacanaturnya. liṅən siro mpu baradah, anulya kêsah ta sira sakêṅ asramêṅ silayukti desa. sigra prapta pva sirêṅ kapurañcak. saksana pinetnira ta rvan ikeṅ kalañcaṅ, kambaṅakna ṅ er, titihana ikaṅ rvan, ya tika kalələp patra nikaṅ kaləvih. akarana pva sira muvah, tumitih iṅkanaṅ rvan ikaṅ kalañcaṅ muvah. kalələp juga tar van ikaṅ kalañcaṅ muvah. sandeya ta sira rikaṅ deyanira, saṅ yogîsvara baradah. maṅliṅ pvasiry aṅganira, ‘boh umapa karana ni ṅhulun kayveki, kaya tan dataṅ eṅ javadipa muvah rasa ny ajñanamami’. dvadi umati-atya pva sirêṅ daləm raga. ya tika maeṅət pva sira kady ana umuhuta, ‘e duruṅ amvit pvaṅkulun edIMS:42v riṅ ṅuni, ri jaṅ saṅ yogîsvara ṅ sukti. lah lamakani ṅhulun malvi amvit eṅ sira’. lampah ta saṅ yogîsvara baradah malvi amvit, dataṅeṅ saṅ yogîsvara mpu ṅ kuturan. sigra prapta pva sirêṅ asrama paṅgih sri mahamuni ṅ sukti desa. sumambah taṅ saṅ sri baradah amvit, ‘pukulun saṅ apaliṅgih, amvit pantəbanbaya ləbu talampakanira saṅ jativara’. maṅliṅ ta sira saṅ yogîsvara sukti, ‘lah pamaṅkat kitântəniṅhulun? robaya lumastari ya’. saksana kesah pva siro mpu baradah sakêṅ asrama. ləpas ta lampahira sigra praptêṅ kapurañcak. tumitih pva sirêṅ rvan ikaṅ kaləvih, enak ta de nira n umilag aṅulvan. sigra dataṅ pva sirêṅ sagara rupək, mantas ta sira ṅkana, saṅ yogîsvara mpu baradah. tan liṅən pva sirêṅ hənu lampah saṅ mahamuni ambramaga. edIMS:43r sigra dataṅ ta sirêṅ nagarêṅ daha, paṅgih ta sirâtmajanira saṅ maharaja erlaṅgya sədaṅ tinaṅkil. atəṅəṅ tiṅkêṅ panaṅkilan. mantry aguṅ patih amaṅkubumi mvaṅ raṅga kanuruhan, makadi saṅ mahadvija brahmana bujaṅga rəsi, samana sira sama anaṅkil. tan dva dataṅ pva sira saṅ yogîsvara mpu baradah mahavan gagana. kagyat yan maṅadəg ta sirêṅ madya niṅ pahman. təhər pinəkul ta haryinira saṅ jivatma de maharaja erlaṅgya, iṅusap talampakan jaṅ saṅ mahamuni, iṅənahakna ṅ vuvunanira, mvaṅ dinilat de saṅ prabu. masama ta saṅ munîsvara, ‘om,aduh patikmami kita laki saṅ prabu, tan pantuk dn mami sakêṅ bantən. tan suka sira saṅ asrama ṅ silayukti desa, yan putra saṅ prabu madëgeṅ bantən sasiki. ubəndu dahat sira tan pva veh. anak pranah putu jagêṅadəg- edIMS:43v aken ratu, maṅkvêṅarsêki yan samanirêṅhulun. ṅhulun meh tan dataṅeṅ javadvipa ṅke, tumitih mami rikeṅ rvan iṅ kalañcaṅ kalələp’. maṅliṅ pva saṅ prabu təhər anabaheṅ jəṅ saṅ vaṅsecita, umaturêṅ katvaṅira, ‘pukulun sampun patikudu ləbu talampakanira yan maṅka, apan tan sipi-sipi kasaktyanira, sira saṅ yogîsvarêṅ bantən. yan kudvakna ta pukulun avasana amigrahanâṅga. punaṅ eriki java jugêka pinarva’. mvajar ta saṅ nibrata, ‘om, iya ika vuvusta pranuṅhulun saṅ pati, arananeṅ jaṅgala kadiri. avay ta masove, dandani tumuli, mumpuṅ ṅhulun lagyana ṅke. ṅhulun umantukêṅ dunuṅan duhun’. ya tika iṅiriṅakən ta sira saṅ jivatma mantukêṅ dunuṅan, de saṅ bupalaka, marahêṅ raṅkaṅ danta. irika ta siro mpu iṅaturan tadah, saṅ naranata. tan kavacana ta saṅ mahamuni baradah. edIMS:44r vacikanən saṅ naradipa, umijil pva sri muvah, motuseṅ para mantry, apatih, raṅga, kanuruhan, magavya pusadi kalih siki, kalavan magavya taratag, ṅgvan iṅ aṅastrenana ṅ putranira. dirâdəgakən again kalih, makaṅunîkaṅ papajaṅan. antyantê laləhnika, ikaṅ saka iṅuləsan palisir. tan varnan ikaṅ navaratna kañcana gurmya sumənə kabina-bina, konaṅ-unaṅ varnanya. tan liṅən ikaṅ uñcal-uñcal, kombala bubuntutan amarapadu, ana pətak mvaṅ nila rarahuvan, aulap-ulap luṅsir sveta kuməlab sinilir iṅ maruta lvir kuvuṅ-kuvuṅ, lvir ombak iṅ banyu. ikaṅ pusadîṅadəgakən purva tuṅgal, sasiki ana ṅ pascima. tan vacana ikaṅ paraguru loka, saṅ brahmana, buhjaṅga, saṅ rəsi, samâcumada sirâtah, jugêkâṅastvakna ṅ paṅastren. saṅ putra mvalih sampunira saha busana mijil pva sira kalih edIMS:44v sama umuṅgah sira ṅkanaṅ papajaṅan, ayunira pinasilih ana ṅka, ambənəpi sahisi nikaṅ lavan adri. tan ilaṅ takvanakna, sama vinastvakən ta sira deniṅ sira para guruloka, brahmana, buhjaṅga, rəsi atah, de nikaṅ samy aṅadəgakən ratu kalih. humvaṅ svara nikeṅ tabəh-tabəhan, goṅ, gəndiṅ, pəreret abaruṅ mvaṅ gəndaṅ, surunya. tan hopən ikaṅ saṅka gənta-gənti parêṅ humuṅ, tan paparuṅvan yaya amliṅi karna. ry uvusira sama iṅastren, iṅastvakən de saṅ mahasanta. sami muṅguh ta sirêṅ siṅasananira sovaṅ-sovaṅ, mantyanta aləpira tiniṅalan. ikaṅ muṅgveṅ siṅasana vetan, iṅaranan saṅ prabu jaṅgala. ikaṅ muṅgveṅ siṅasana kulvan, iṅaranan saṅ prabu kadiri. mataṅnyan n iṅaranan ratv iṅ jaṅgala kadiri katəkan iṅ maṅke. ri sampun iṅ mahaṅkana, sami magavya edIMS:45r ya kadaton ta sira, atiṅkah kalaṅanira sovaṅ-sovaṅ, uvus patəh pva iṅaranan jaṅgala kadiri. dvadi mahaṅkana samvênak ta sira sanak, kadi satuṅgal tan ana asor luhur, de nira samâṅadəg ratu. lana pva deniṅ buktya mvaṅ tanayan tani, mvaṅ naranirâtah. pinaratri de saṅ maharaja erlaṅgya, samênak de nira mrabvani, ya tikaṅ vəkasan umidəpakən pisuna niṅ nitinira. saṅ natêṅ kadiri dady abaṅun yuda, lurugən si rakanira saṅ natêṅ jaṅgala, dera saṅ natêṅ kadiri. tan dvadan pva sira vajendra, lumurugeṅ jaṅgala. ruməṅa ta sira saṅ natêṅ jaṅgala, yan sira linurug dya saṅ natêṅ kadintən. manaṅkil ta sirêṅ braramanira, matur ta sirêṅ saṅ prabu tuva. nəhər aturira, ‘bra bapa- edIMS:45v ji patik aji maturêṅ paduka batara, patik aji linurug, de ranak patik aji, eṅ kadintən’. mvajar ta saṅ prabu erlaṅgya, ‘ih aṅapeki kaliṅanya maṅkana. avay ta kitage lumavan. ṅhulun lagy akon mareṅ kadiri, pamulih juga kitêṅ jaṅgala duhun’. amvit pva saṅ natêṅ jaṅgala mantuk, sigra praptêṅ jaṅgala sira sampun. tan dva mintar totusanira saṅ prabu tuva marêṅ kadintən, sumayuteṅ saṅ natêṅ kadiri, sumapiheṅ yudanira. tan iṅidəp pva ya de saṅ natêṅ kadintən, lumurug jugêki ugranira marêṅ jaṅgala. asraṅ ta svara nikeṅ tabəh-tabəhan, pəreret, surun, gəndaṅ, goṅ gəndiṅ, humuṅ, abarṅ tan paparuṅvan, avor lan paṅrik iṅ asva, liman, mvaṅ krəbət niṅ tuṅ- edIMS:46r gul, lampah niṅ udana umiku səsək syuhpənuh, lvir jalanidy aṅalih. sira saṅ eṅ jaṅgala mvalih sampun sira adan rəksa, amapagêṅ vajendranira saṅ natêṅ kadiri. səsək supənuh kveh niṅ vadvanira, umuṅ svara nikeṅ tabəh-tabəhan, deniṅ sañjata n umilag kadi guntur vuhu dataṅ. ikaṅ cucuk sama sampun apagut, ramyâṅloṅi linvaṅan. tan samanêka, vacikanən saṅ prabu erlaṅgya, evəh de nira rumasêṅ tvas, i rehira tatan kêdəp. tan dva umatur ta sirêṅ saṅ yogîsvara, makvan sumapiheṅ yuda. saksana lumampah ta saṅ mahasanta, jumujugeṅ natêṅ kadintən sigra dataṅ pva surêṅkana, paṅgih ta saṅ natêṅ kadiri sədaṅ aluṅgv iṅ patani, tinaṅkil pv nideniṅ vadvanirâtah. umulat pva sira yan saṅ yogîsvara dataṅ, edIMS:46v tumurun ta saṅ natêṅ kadiri sakêṅ salə, təhər atur sambah eṅ jaṅ saṅ munîsvara, sumapêṅ saṅ krəta mambagyakən. tan dva mvandika pva saṅ nibrata, ‘asuruda ṅhulun ri pambagenta nata putu. dvaniṅ ṅhulun para ṅke, sumapiheṅ yudanta. ṅhulun rumiriha amarva ampiyan ikiṅ java dipa ṅke. idəpən ṅhulun putu, yan saṅ nata tan pahidəpa sareh niṅhulun, dan tibanya kita upata, yan kita arəbuteṅ sanakta muvah’. mvajar ta saṅ natêṅ kadintən, ‘punapa ta pukulun raputu ləbu talampakanira saṅ mahamuni, tan adəpa sy andikanira saṅ mahasatvika?’ maṅliṅ pva saṅ vascita, ‘kitêki putu prabu, kamayaṅan si yan uvus edəp kita savuvus iṅhulun. lah pakari kita ṅke putu. ṅhulun maṅkateṅ jaṅgala, sumapiheṅ yudanira ki putu natêṅ jaṅgala. edIMS:47r ṅhulun manibakna upata, eṅ saṅ nata ṅ jaṅgala’. saksana lumampah kesah ta saṅ mahamuni baradah, mareṅ jaṅgala viprayanira. tan dva nieṅ havan laku saṅ nibrata, sigra pva dataṅ sirêṅ bramilêṅ jaṅgala, paṅgih ta sira tinaṅkil deniṅ vadvaniratah. umulat pva sira yan saṅ yogîsvara dataṅ, tumurun ta saṅ natêṅ jaṅgala sakêṅ paliṅgihanira, təhər aṅaturakən sambah paṅabakti, ri jaṅ saṅ vascita. maṅliṅ ta saṅ bupati jaṅgala,“bahagya saṅ munîsvara. punapa sadya ləbu talampakanira, mataṅnya dataṅêṅ raputunira, samâliṅgih ta pukulun saṅ munîndra?” saksanâliṅgih ta sira saṅ yogîsvara, kalih yan sira putunira. mavacana saṅ vicaksana, ‘sadya mami marêṅ putu niṅ pukulun saṅ prabu, ṅhulun sumapiheṅ yudanta. iṅuni ṅhulun sakêṅ antəntêṅ kadintən, sumapiheṅ yudanike. ṅhulun amurvha upətinta eṅ javadipa ṅkene təkaniṅ ta)- edIMS:47v nayan tani kabeh, lyan kaṅ kahaturêṅ ramanta anakiṅhulun. ṅhulun maṅkya umaturêṅ ri kita masanak, nimita niṅ tan ana rəbatənira. idəpən ṅhulun putu. sama kitêki dak tibani supata yan kita bəlah muvah hələm. avay ta kita aki putu edəpan iṅ vadul-vadulan pisuna. avay tan pagaman-gamanta vəksa, kita saṅ nata’. umatur pva saṅ natêṅ jaṅgala ri jaṅ saṅ mahamuni, ‘punapêki pukulun putunira ləbu talampakanira, tan umidəpa riṅ andikanira saṅ munîsvara, apan umuhutakən riṅ rahajəṅ dahat saṅ jivatma?’ sampunika mahaṅkana, ya tika samâṅundurakən nara vadvanira sovaṅ-sovaṅ, saṅ natêṅ kadiri mvaṅ saṅ natêṅ jaṅgala. ya ta dinum ikaṅ tanayan tani kabeh dya saṅ munîsvara, mvaṅ desa-desa, sameliṅ iṅ ampyanira soviṅ-sovaṅ, mvaṅ sama sinuṅan ma- nusasana, makadi rajapurana, pinaka paṅənan ikaṅ tanayan tani, nimita niṅ tancu maroko ikaṅ ampyanya. sama krəta pva sira kabeh kadi nara sasiki muvah, natêṅ jaṅgala mvaṅ natêṅ kadiri, patəh asukan-sukan anaṅ nagaranira. uvus pva sira patəh kalih deniṅ panidikaranira saṅ munîndra, ya tika mantuk ta saṅ yogîsvara, marêṅ nagaranira bagavan sri erlaṅgya. paṅgih ta saṅ prabu sədaṅ tinaṅkil, umulat pva saṅ nata yan saṅ yogîsvara dataṅ. tumurun ta sira sakêṅ salə, mvaṅ luṅsur basahan, təhər umusapi jaṅ saṅ munîsvara ləbu enahakna ṅ vunvunan. mavacana ta saṅ munîndra, ‘uvus ulun aku sumapiheṅ yuda ny anakta, mvaṅ adum ampyanika sovaṅ-sovaṅ, pada eliṅa tanayanta nika tan səlaṅ coroko. makadîṅoṅ tibani upata, yan silih corokana hampiyan. samamintuhu ta putranta. edIMS:48v kady anaku maṅke pva ni kaptin iṅhulun, pranaja niṅ ken apatih, patih eṅ jaṅgala. tosiniṅ ken kanuruhanira, apatih eṅ kadiri. iku ta den ayvânârəbuta, den arata pva ya denyâṅgagadiṅ, sama dan tibanyôpata. mataṅnyan ṅhulun mavuvus mahaṅkana, i reha nikaṅ apatih mvaṅ ken kanuruhanira, samahyun asurud ayuva. sama mil viṅ jaṅ anakiṅhulun saṅ prabu, tumaki-taki saṅ hyaṅ darma’. umvatur pva saṅ natêṅ katvaṅira, ‘om, siṅgih dahat pukulun sama saṅ yogîsvara, maṅke pva pukulun pun apatih mvaṅ pun kanuruhan, mahyun umikuva lampah saṅ satvika, sumurud ayuva tumaki-teki eṅ saṅ hyaṅ darma, amalampah nugraheṅ ṅuyah arəṅan. kunaṅ kapti niṅ ləbu talampakanira maṅgyaha madya. ikaṅ sasantən pataṅ ivu, kaṅ kahatureṅ jaṅ saṅ mahamuni’. maṅliṅ pva saṅ nibrata, ‘e ya dahat edIMS:49r kaptinêki ken apatih mvaṅ ken kanuruhan, dene mahyun tumuta ri salampah anakiṅhulun saṅ prabu, ri duka nastapanta. e lah dandani avay sove. ṅhulun mahyun umantukeṅ asrama’. saksana dinandanan sasari, mvaṅ puspa dupa dipa damar. sama saṅkep tekaṅ saji-saji, sêsi nikaṅ lavanâdri. tan dva umuncarakna mantrâksara pva sira, umvaṅ tikaṅ ginda-gindi saṅka. ya ta sinədəpan ta sira ken apatih kalavan ken kanuruhan. ry uvusira sinədəpan pva ya kalih, vinarah-varah ta sirêṅ saṅ hyaṅ darma mvaṅ niti rahayu. təlas tiṅkeṅ pasuk vətu niṅ sarat, mvaṅ ikaṅ sakatvan. sovs niṅ karya ken apatih mvaṅ kanuruhan magavyâyu. maṅliṅ ta saṅ yogîsvara riṅ saṅ naradipa, ‘e anaku saṅ bupati, ayunâmvit’ ‘ramanta umoliheṅ srama. varah-varah denta ken apatih mvaṅ ken kanuruhan’. atur sambahta saṅ natêṅ katvaganira, edIMS:49v sarvy usap ləbu kaṅ anaṅ talampakan aryi saṅ mahaprajña, enahakna ṅ vunvunan de saṅ nata erlaṅgya. saksanômilag pva saṅ ksali, kunaṅ saṅ apatih mvaṅ ken kanuruhan, mahyun umikuheṅ jaṅ saṅ biksuka. tan sinuṅ dya saṅ santatma, samâṅaturakən sambah paṅabakti ta sira, sarva musap talampakan iṅ pada saṅ yati. kesah ta sira sakeṅ nagara, enak pva laku saṅ satyâṅlila-lilâṅga. tan liṅən pva sirêṅ avan, sigra dataṅ ta sirêṅ asramanira rikanaṅ buh citra səmasana ṅka. paṅgih ta putrinira sədaṅ amahjəṅ gəluṅ lukar. tan dva kagyat mvajar ta saṅ vedavati, ‘e ləbu talampakanira kapveṅ ni sira dataṅ’. təhər tumurun alus mvaṅ luṅsur ken saṅ vedavati, atur sambah aməkul jaṅ saṅ vatma. mvandika ta saṅ krəpanu, ‘dataṅ ṅhulun ibu, malama ṅhulun umahyun mantukeṅ asrama, duruṅ uvus juge edIMS:50r ni karya niṅhulun. maṅke pva uvus karya niṅhulun, mataṅnyan mami mantukeṅ asrama’. mvajar ta saṅ vedavati muvah, “pukulun saṅ jativara, iṅ kapan punika ta pukulun ləbu talampakanira maktaha? kady agya təmən ranak saṅ jivatma tumutureṅ ibuniṅhulun. maṅliṅ pva saṅ satvika, ‘kaliṅanyê kitâtmajaniṅhulun ibu, agya kitâhyun ləpasa. lah maṅkya juga ṅhulun lagy avəkasêṅ si vəksirsa’. kagyat dataṅ asidəkuṅ maṅastuti si vəksirsa kalavan pun mahisavadana. nəhər aturnyêṅ saṅ munîndra, “ləbu talampakanira pukulunne ṅgyâyun moktaha, pun vəksirsa mvaṅ mahisavadana mahyun pukulun tumuta ləpas. maṅliṅ ta saṅ jivatma, ‘tan kavasa kita vəksirsa, mahisavadana, parəṅa lavan ṅhulun. manih tri varsa n ekas pva surupanta, padê kitapaṅgiheṅhulun hələm, pakari juge kita ṅke’. edIMS:50v ry uvusira kantən maṅliṅ, saksana moktah saṅ pranopandya, parəṅ kalih putrinira saṅ vedavati, moksa namu-namu mur ilaṅ pva sira. ri sampunira moktah saṅ djaya baradah, sama mur ta sira, suka tan pabalik duhkə. tan tumoliheṅ deha muvah. sovus tan ana niṅ liṅ siro mpu baradah, ya têṅ asraməṅ səmasana, iṅaran pva iṅ murare ṅaran, katəkan iṅ maṅke. tan gostinənyêka. dvaninən putrnira, kaṅ kantun anaṅ ləmah tulis, siro mpu yajñasvara puspata. sira ta maṅalap atah sêsa nikaṅ asramêṅ səmasana ṅka, mvaṅ savayo kabeh, lyan lipyakarâtah, makadi hema mvaṅ navaratna, pari dəmi kalavan nara kabeh, mvaṅ kəbo sapi. ika ta inalap nira dera mpu yajñasvara, vinavanirêṅ ləmah tulis. ikaṅ kinantunakən, kaṅ jaga saṅune si vəksirsa mvaṅ si mahisavadana, atuṅ- edIMS:51r gv asramêṅ səmasana ṅka. mataṅnyan asramêṅ uvih citra pinakapaṅaskaran, apan tus-tusanira saṅ yogîsvara baradah. kabuhjaṅgan dibyâdi aṅet. tus tumus kaṅ eṅ rupit, sisya de saṅ mahamuni baradah, mataṅyan ikaṅ iṅ rupit, pinakapaṅaskaran muvah, katəkan iṅ maṅke. //o// iti katatvanira sira sri mpu baradah, duk anêṅ səmasanêṅ ləmah tulis. samapta təlas sinurat riṅ səmadri camara, umahyun aṅilen aṅuṅkuli vve aruṅ, ana guva ṅka. isaka . masa titi, amacapmika, suklapaksa, kadasi, varasapta, su vepañca, ma, astavara, sri, sadvara, vu, trivara, dva, navara, gi, caturvara, la, kulavu niṅ kavi vuku, pratiti, sadayatana. samaṅke kahuvusan iṅ saṅ edIMS:51v hyaṅ lipyakara sinurat. santosakna de saṅ sudy aṅgaṅsala niṅ aksara, durlikita kiraṅ ləvih. apuranən pya sarviprah tiṅkeṅ ubraya sastra, deniṅ anvan paksa kumavruh tumədunêṅ tatva, idəpən anəlaṅ tan pantuk. //o// om sri sarasvati sidi rastu rastu astu //o// om dirgayusa saṅ anyurat karuhun saṅ madrəbyakən pustaka rastu sidi //o//